Tôi vào Hàn để gặp Ba Lé. Tuy có lần anh cho tôi địa chỉ, nhưng tôi
nghĩ khó kiếm ra nên đã quên. Bây giờ đi tìm anh, tôi ngờ là phải tốn nhiều
công dò nơi này, hỏi nơi khác. Một tay buôn muối lậu, đâu phải cai bộ, cai
cơ gì mà dễ lùng ra tung tích.
Tôi tới Hàn, định đi thăm một vài chỗ quen trong làng Nại Hiên thì
bỗng phát hiện ra một điều ngày trước không bao giờ lưu ý: nghề buôn
muối bên sông Hàn. Đã có nghề làm muối, ắt đây là nơi tốt nhất để tìm Ba
Lé tay buôn lậu muối.
Nại Hiên là một vùng làm ăn rộn rịp vì tại đây có một vạn ghe lớn.
Vạn này cách cửa biển hai, ba dặm, là nơi ghe thuyền trong nước, ngoài
nước tụ tập để chuyên chở, mua bán hàng hóa. Những đại thương gia Hội
An, có cửa hàng lớn tại Hội An đều có một hay nhiều ghe thuyền đặt tại đây
để lo việc kéo thuyền bè qua sông Cổ Cò hoặc vợi các hàng hóa từ tàu lớn
ngoại quốc đến Hai Phố tức Hội An, nơi bao gồm phố Nhật và phố Tàu. Do
đó, người ta dựng những căn nhà để chứa hàng hóa quanh vạn và nó
nghiễm nhiên trở thành một thị trấn. Quan thủ ngự cũng đặt cơ quan hành
chánh tại đây để kiểm soát tàu bè vào ra Cửa Hàn tạo cho khu vực một bề
thế hứa hẹn nhiều tương lai.
Dưới sông, ghe thuyền tấp nập vì nhiều thuyền đánh cá cũng cắm sào
hai bên bờ để chờ chiều tối ra đi. Những ghe buôn, ghe chở hàng hóa phần
nhiều gia đình không sống trên bờ mà lưu cư luôn dưới sông nên người ta
cũng gọi đây là dân làng nổi, dân ở nước. Họ nuôi gà trong những cái lồng
bằng tre treo cạnh mui thuyền. Lũ con nít ba bốn tuổi đã đeo theo mấy trái
bầu khô rỗng ruột lềnh bềnh như vịt con. Lũ lớn chơi trò cút bắt, lặn nhanh
như rái.
Tôi vào một nhà buôn muối hỏi Ba Lé, không ai biết. Vào nhà thứ hai,
chủ nhà hỏi lại:
- Già hay trẻ?
