gặp may: tôi trở thành điện đài viên tại Zapoliarye, trên tuyến Kandalaksha
thuộc Lữ đoàn Lính thủy đánh bộ độc lập số 77. Do đó, đơn vị chúng tôi
gồm toàn thủy binh. Họ khác thường ở chỗ cứ nói được một từ tiếng Nga
bình thường thì phải chêm vào tới năm câu chửi thề. Tôi cũng biết những
câu chửi đó, nhưng chửi nhiều, dẻo miệng, thường xuyên và cứ tự nhiên
phun ra như họ thì thật đáng nể đối với tôi. Ngoài ra, họ thường cởi nút cổ
áo để phanh ngực áo lót kẻ sọc cho mọi người thấy, và họ khoe cả những
hình xăm – nội dung không ngạo đời hay tục tĩu mà rất yêu nước: chân
dung Stalin hoặc một chiếc mũ thủy thủ. Bọn Đức, chứ không phải Phần
Lan, đối đầu với chúng tôi: Sư đoàn SS Nord, những tên lính to lớn, mạnh
khoẻ, trang bị tốt. Mùa hè năm 1941 chúng tiến qua biên giới được 150
kilômét, nhưng khi còn cách Kandalaksha 70 km thì chúng bị chặn lại, và
suốt từ mùa thu năm 1941 cho tới mùa hè năm 1944 không hoạt động quân
sự tích cực nào được tiến hành trong khu vực mặt trận của chúng tôi. Mặt
trận yên tĩnh được gần hai năm rưỡi, chúng tôi thậm chí còn đào được
chiến hào, dù cách duy nhất để xuyên thủng lớp đất băng giá này là dùng
cuốc chim hoặc xà beng. Hai bên sườn chúng tôi bị bỏ trống – ở đấy toàn là
đầm lầy và hồ ao. Các anh đã xem phim “Nơi đây bình minh yên tĩnh”
chưa? Một cuốn phim hay. Vâng, họ chiếu lại đúng cảnh vật nơi đó. Thật
hoang vắng. Thêm vào việc để trống hai bên cánh và thói quen chiến đấu
vào mùa đông, khi đầm lầy và hồ ao đóng băng, nhiều hoạt động trinh sát-
nghi binh được tiến hành đằng sau phòng tuyến của địch.
Hai tới ba trung đội được nhập lại, gồm từ 60 tới 90 người, cộng thêm tôi
và máy điện đài, và tất cả cùng đi lang thang trong hậu phương quân Đức.
Chúng tôi di chuyển bằng bàn trượt, đôi khi có đem theo hươu để vận
chuyển đạn dược và thương binh. Không bao giờ chúng tôi đem theo chó –
chúng hay sủa, lũ khốn khiếp. Chúng tôi tiến rất xa, tới tận Rovaniemi
