Ngày xưa con đường thiên lí phải vượt qua ba ngọn
đèo cực kì hiểm trở này. Chính vì vậy, khi Tôn Sĩ Nghị ồ ạt
kéo quân sang, Ngô Thì Nhậm đã khuyên Ngô Văn Sở thực
hiện "nước cờ Tam Điệp", rút quân khỏi Thăng Long qua
phòng tuyến này để bảo toàn lực lượng, chờ đại quân Tây
Sơn kéo ra. Tại nơi đây, vua Quang Trung đã truyền lệnh
tiến đánh Thăng Long, đại phá quân Thanh vào đúng Tết
Kỉ Dậu 1 789.
Đường quốc lộ 1A ngày nay không đi vòng theo "đường
thiên lí" vượt qua đèo Tam Điệp khi xưa, mà nắn thẳng
chui qua đường hầm ở núi Dốc Xây. Vì vậy, du khách đi xe
ô tô hay xe lửa không có dịp để ngắm cảnh đèo Ba Dội nổi
tiếng nữa.
ĐÈO HẢI VÂN - ĐỆ NHẤT HÙNG QUAN
Đèo Hải Vân còn có tên gọi là đèo Ải Vân, vì trên đèo
xưa kia vốn đặt một quan ải. Cũng còn gọi là đèo Mây, vì
đỉnh đèo luôn có mây trắng bao phủ.
Hải Vân với độ cao 496 m trên mực nước biển, là một
trong những đèo cao nhất Việt Nam. Con đèo dài khoảng
20 km, vắt qua dãy núi Bạch Mã đồ sộ - phần cuối của dãy
Trường Sơn Bắc ăn ngang ra tới biển.
Năm 1306, vua Chế Mân của Chiêm Thành cưới công
chúa Huyền Trân, đã đem Châu Ô, Châu Rí cho nhà Trần
làm đồ sính lễ. Từ đó, đèo Hải Vân trở thành biên giới của
hai quốc gia. Đỉnh đèo là cửa ải Hải Vân Quan.
.168
