Lời kết
XIN CHÀO NHỮNG NHÀ KIẾN TẠO
Giới trẻ Hoa Kỳ thường hỏi “Bạn muốn làm gì khi bạn lớn lên?”. Đối với
người đã trưởng thành câu hỏi tương tự là “Bạn muốn người ta nhớ bạn như thế
nào?”.
Không có một thế hệ lãnh đạo thế giới đương thời nào, ngoại trừ cựu Thủ
tướng Đức, Helmut Kohl, có thể trả lời câu hỏi đó cho chính bản thân hay nhân
danh nước họ. Thủ tướng Kohl muốn đi vào lịch sử như là người đã thống nhất
nước Đức và mở đường cho một châu Âu thống nhất. Nếu không có sự lãnh đạo
kiên định của ông, đồng tiền chung châu Âu, Euro, sẽ không thể ra đời. Có thể là
nhân vật lãnh đạo duy nhất sau thời kỳ chiến tranh lạnh vào cuối thế kỷ 20, ông
sẽ đi vào sử sách 100 năm sau. Nhưng ông sẽ được xem như là một lãnh đạo do
chiến tranh lạnh giao nhiệm vụ và sẽ cùng nằm trong cùng một chương với các
lãnh đạo khác như Tổng thống Harry Truman, người đã tạo ra thời kỳ chiến tranh
lạnh và hỗ trợ đưa đến việc sụp đổ của chủ nghĩa công sản sau đó. Những người
sẽ được ghi nhớ thống nhất châu Âu là những nhà lãnh đạo ngay sau Thế chiến
lần thứ 2 muốn sử dụng thống nhất kinh tế như là phương tiện chặn đứng chiến
tranh trong tương lai giữa Đức và Pháp.
Trái lại, nếu bạn hỏi Tổng thống Clinton muốn đặt chân vào bãi cát lịch sử nơi
nào, ông ta không thể trả lời cho bạn. Kết quả là ông ta không thể để lại một dấu
vết gì trên bãi cát lịch sử. Những gì mà ông ấy đã làm sẽ nhanh chóng bị luồng
gió thời gian thổi bay mất và ông ấy sẽ bị lãng quên như hầu hết các tổng thống
Hoa Kỳ khác. Các vị tổng thống trong thế kỷ thứ 19 giữa Jackson và Lincoln
(Van Buren, Harrison, Tyler, Polk, Taylor, Fillmore, Pierce và Buchanan) không
ai còn nhớ và cũng chẳng ai thương tiếc cũng như các vị tổng thống giữa Grant
và Teddy Roosevelt (Hayes, Garfield, Arthur, Cleveland, Harrison, Cleveland và
McKinley). Hãy còn sớm để nói rằng không biết những vị tổng thống nào thuộc
thế kỷ 20 sẽ bị quên lãng nhưng có thể an toàn nói rằng không một vị tổng thống
nào thuộc thế kỷ 20 sẽ được ghi nhớ tốt hơn khi đi vào thế kỷ 22.
Nếu các tổng thống không để lại một viễn ảnh nào để đưa xã hội đi tới và cho
phép xã hội đó xây dựng, các vị tổng thống đó không đáng ghi nhớ sau khi họ
