kỹ thuật không đi sát tiến bộ khoa học. Thí dụ như Bessemer không nắm được
nguyên lý làm thế nào để lò luyện kim hoạt động. Ông ta chỉ mò mẫm cho đến
khi nó hoạt động được.
Trong thế kỷ 20, lãnh đạo về kinh tế chỉ là việc đầu tư có hệ thống vào nghiên
cứu và triển khai để chủ động phát minh ra những công nghệ mới. Để triển khai
khả năng mới này, hệ thống giáo dục đã phải thay đổi để đào tạo một số lượng
lớn nhà khoa học, kỹ sư, kỹ thuật viên, nhà quản lý và sau cùng là công nhân có
tay nghề - không phải như thành phần ưu tú trong tôn giáo hay chính trị được đào
tạo như trước đây. Văn hóa cần phải xây dựng lại cho phù hợp với thay đổi kỹ
thuật nhanh chóng.
Nước đi đầu trước đây, Anh Quốc, không thể điều chỉnh những thay đổi xã hội
cần thiết và đã rơi lại phía sau. Nguyên nhân ai cũng biết. Trong 25 năm đầu của
thế kỷ 20 khi lãnh đạo về kinh tế đang chuyển sang nước Đức và Hoa Kỳ, Hoa
Kỳ chi cho công tác nghiên cứu và phát triển gấp 12 lần so với Anh Quốc. Hoa
Kỳ có số sinh viên đại học nhiều gấp 8 lần, có số kỹ sư xây dựng nhiều gấp ba
lần và theo tỷ lệ đầu tư 70% nhiều hơn vào nhà máy và thiết bị. Kết quả là tỷ lệ
tăng năng suất cao gấp 4 lần.
Nhưng nhìn sâu hơn, đâu là nguyên nhân văn hóa ngăn chặn Anh Quốc thích
ứng với môi trường mới này và tiến hành những thay đổi cần thiết về mặt tổ
chức? Tại sao Anh quốc không thể xây dựng một hệ thống giáo dục để đào tạo
trình độ chuyên môn cần thiết cho việc nghiên cứu và triển khai có hệ thống? Bất
kể nguyên nhân sâu xa nào, Anh Quốc đã không nắm được những thực tế mới
của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 2 này. Vai trò lãnh đạo kinh tế của Anh
Quốc đã chầm chậm trôi qua và mất hẳn.
Một trăm năm sau, vào năm 1998, người Anh vẫn còn viết các báo cáo cho họ
về những vấn đề này. Tại sao trình độ chuyên môn của họ lại kém hơn người Đức
đến 50%? Tại sao họ đứng hàng thứ 16 trong số 19 nước thuộc Tổ chức Hợp tác
và Phát triển Kinh tế (OECD) về chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển (R&D) -
chỉ bằng một nửa của Pháp? Tại sao họ lại thất bại trong việc chuyển các nghiên
cứu khoa học sang chuyên môn công nghiệp? Tại sao số bằng sáng chế họ đăng
ký chưa đến 4% so với số đăng ký của người Mỹ? Tại sao năng suất lao động của
họ trong ngành ô tô chỉ bằng một nửa của Nhật?
