được tình hình hạn hán bấy lâu nay, nhưng hiện giờ niềm vui không còn
nữa mà thay vào đó họ oán trách ông trời bất nhân không để ý đến sự sống
chết của người dân. Hạn hán nối tiếp lũ lụt, đúng là muốn tuyệt đường sống
của con người.
Lúc khô hạn, những thửa ruộng tiện dẫn nước tưới tiêu thì còn thu
hoạch được chút ít, như điền trang bên hồ Giám của gia đình Trương
Nguyên, vụ chiêm tuy sản lượng giảm 1/3 so với năm trước nhưng không
đến mức thất thu hoàn toàn. Nhưng một tháng ngay sau đó, tá điền Tạ Kỳ
Phó gieo mạ xuống bao nhiêu đều hỏng hết, ra sức bơm nước ra cũng
không thể cứu vãn được. Buổi sáng vừa tát nước để mạ lộ ra khỏi mặt nước
thì một trận mưa lúc chiều tối lại đưa về như cũ. Những tá điền nhà Trương
Nguyên vụ chiêm có thu hoạch được một chút, vì được nhà chủ giảm một
nửa tiền thuê ruộng nên có thể tạm chống chọi được. Những nông dân
không thu được một hạt lúa nào từ vụ chiêm thì thật là thảm, trong nhà
không có lương thực dự trữ nên nếu một mùa thất thu thì coi như không có
gì mà ăn. Nếu điền chủ còn hối thúc đòi tiền thuế ruộng thì lại càng cùng
đường.
Đương nhiên tuyệt đại đa số các điền chủ không đến mức như vậy, quan
huyện cũng nhiều lần ra chỉ thị các điền chủ phải cứu tế chính các tá điền
của mình, không nên để dân chúng cơ hàn ly tán. Tri phủ Thiệu Hưng Từ
Thời Tiến gần đây cũng đau đầu nát óc, tám huyện trong hạt thì có 6 huyện
báo lên xin cứu trợ thiên tai, lão cũng đã báo cáo tình hình với quan phủ
Chiết Giang, căn cứ vào kinh nghiệm, trông chờ triều đình phát tiền và
lương thực cứu trợ là rất khó, giờ đây chỉ xin triều đình miễn cho chút thuế
má, còn lại phải tự cứu lấy mình. Phương pháp tự cứu này chính là vay
mượn quyên góp lương thực, đối tượng để vay là những phú hộ. Nhưng từ
thời Gia Tĩnh đến nay, những người dân giàu có cùng quan phủ tham gia
cứu đói thường nảy sinh nhiều tiêu cực, thứ nhất là vì quan phủ cưỡng ép
phân chia thậm chí còn chiếm làm của riêng số lương thực được quyên góp.
