buông xả, vì tâm đã được tu tập và hiểu biết rõ bản chất vô thường của sự sống.
Nơi nương tựa tốt nhất chính là một cái tâm đã được tu tập!
Tất cả điều đó được gọi là trí tuệ, trí tuệ hiểu biết bản chất đích thực của mọi
sự thể khi chúng khởi sinh. Trí tuệ khởi sinh từ (khả năng, trạng thái) chánh niệm
và chánh định. Chánh định (sự định tâm) khởi sinh từ cơ sở đạo đức, tức giới
hạnh. Tất cả ba mảng này (giới, định, tuệ) thực sự tương quan với nhau, không
thể nào tách rời nhau mà thành tựu được gì. Về mặt thực hành nó có thể được
nhìn theo kiểu như vầy: trước nhất là việc uốn ép cái tâm để nó chú tâm vào hơi
thở. Chỗ này khởi sinh giới hạnh (giới). Khi sự chánh niệm về hơi thở được tu
tập một cách đều đặn và liên tục cho đến khi tâm được tĩnh lặng, lúc này khởi
sinh sự định tâm (định). Rồi nhờ sự xem xét (quán chiếu) nên nhìn thấy hơi thở là
vô thường, khổ và vô ngã, người tu không còn bám chấp vào nó nữa, chỗ này
khởi sinh trí tuệ (tuệ). Như vậy, có thể nói việc tu chánh niệm về hơi thở là tiến
trình để phát triển giới, định, tuệ. Ba mảng này cùng nhau phát triển.
Khi ba mảng giới, định, tuệ đã được tu tập và phát triển, chúng ta gọi đó là
sự tu tập con đường tám phần (Bát Chánh Đạo) của Đức Phật. Tám phần của Bát
chánh đạo thuộc về ba mảng giới định tuệ. Bát chánh đạo là con đường duy nhất
để giúp người tu giải trừ khổ. Bát chánh đạo là con đường đạo vượt trên tất cả
những con đường khác, bởi vì, nếu tu hành một cách đúng đắn theo nó thì sẽ dẫn
ta đến sự bình an, Niết-bàn. Nói cách khác, con đường đạo này đi đến Phật-Pháp
một cách đích thực và đúng đắn.
• Những Ích Lợi Của Việc Tu Tập
Khi chúng ta tu tập thiền như đã nói trên, đạo quả sẽ khởi sinh theo ba giai
đoạn sau:
Thứ nhất, đối với những người tu là những “thiện nam, tín nữ”, lòng tin
thành tín sẽ tăng lên đối với Phật, Pháp, Tăng (Tam Bảo). Lòng thành tín sẽ trở
thành nội lực hỗ trợ cho họ. Song song, họ cũng hiểu biết về lý nhân-quả nằm
trong mọi sự, chẳng hạn hành động thiện lành (nghiệp thiện) sẽ mang lại kết quả
phúc lành (quả thiện), hành động bất thiện (nghiệp ác) tạo ra kết quả xấu khổ
(quả ác). Đối với những người tu loại này, họ sẽ càng ngày làm tăng thêm hạnh
phúc và sự bình an cho mình.
