cho đến 6 giờ chiều. Các tăng đó đi thi sát hạch và kết quả rất tốt, cả bảy người
đều đậu.
Điều đó thì tốt thật, nhưng chuyện thi cử cũng làm rối tâm rối trí đối với
những ai thiếu phòng hộ. Để học kinh điển, họ phải học thuộc, đọc, tụng rất
nhiều. Những ai ít có giới hạnh và ít phòng hộ thường có xu hướng lãng quên
việc thiền tập và chỉ dành tất cả thời gian vào việc học, đọc, tụng và học thuộc
các kinh kệ. Điều này làm cho họ bỏ quên chỗ trú xứ thường ngày trước đó. (Tức
là tâm họ trước đó thiền tập hàng ngày với những đối tượng thiền). Nhưng vào độ
học thi thì thường ai cũng xao lãng việc tu tập.
Vậy đó, từ lúc họ học thi rồi sau khi thi xong, tôi thấy thái độ của họ thay
đổi. Họ không còn đi thiền, chỉ ngồi thiền một ít, và bắt đầu giao tiếp giao duyên
nhiều hơn với mọi người. Tính giữ giới, tính tập trung giảm sút.
Thực ra, trong sự tu tập ở đây, khi các thầy tập đi thiền các thầy phải thực sự
quyết tâm đi thiền; khi ngồi thiền thì phải tập trung vào việc ngồi thiền. Dù các
thầy có đang ngồi, đang đứng, đang đi, hay đang nằm, các thầy phải luôn luôn có
sự tĩnh lặng, tập trung, tự chủ. Sau khi học nhiều, tâm trí người ta chỉ toàn đầy
chữ nghĩa, họ cứ canh cánh trong đầu về các ngữ nghĩa, kinh hay kệ đẹp, và quên
mất chính mình.
(Giống như người mới coi xong một bộ phim dài tập ly kỳ, tâm trí cứ nghĩ
về bộ phim, về các nhân vật, về như vầy là anh hùng, như kia là đạo lý, vậy là
oan ức, vậy là khổ, kết cục nên là vầy, là vậy. Họ quên mất cuộc đời thực hiện
không phải là vậy).
Đó là họ đang lạc mất mình theo những thứ bên ngoài mình. Đó là những
người không có trí tuệ, họ không biết phòng hộ giữ giới, họ không có sự chánh
niệm đều đặn. Đối với những người như vậy, kỳ học thi có thể làm cho sự thiền
tập của họ xuống dốc. Khi họ đang nghiên cứu học thi, họ không còn ngồi thiền
hay đi thiền gì nữa, và càng lúc càng trở nên ít kỷ luật và ít duy trì các chuẩn mực
thực hành. Tâm họ càng ngày càng bị xao lãng. Họ nói đủ thứ lan man, thiếu
kiêng cữ kiềm chế và giao thiệp giao duyên suốt ngày. Đây là chỗ xuống dốc của
việc thực hành. Sự xuống dốc không phải là do bản thân việc dùi mài kinh sách,
mà là do họ không biết cố gắng giữ tâm tĩnh lặng và tập trung, do họ quên mất
chính mình.
