nhau và chỉ duy trì doanh nghiệp ở mức trung bình trong toàn bộ
thời gian hoạt động. Bằng cách so sánh hai nhóm doanh nghiệp
này, Collins đã phát hiện ra một tập hợp các thuộc tính giúp phân
biệt những doanh nghiệp thành công. Đứng đầu trong nhóm những
thuộc tính này chính là các đặc điểm của CEO – thường là các nhà
lãnh đạo tương đối khiêm nhường, hay tránh xa “ánh đèn sân khấu”
và dẫn dắt công ty đi đến thành tựu lớn. Trong khi đó, các giám đốc
điều hành có tính cách vị kỷ lại có xu hướng dẫn dắt các công ty ở
mức trung bình.
Mặc dù nghe hay ho là vậy, nhưng vẫn có rất nhiều trong số những
công ty thành công đó đã sa sút, gặp trục trặc tài chính hoặc bị buộc
phải đóng cửa. Trong thế giới kinh doanh, các nhà quản lý buộc
phải đối mặt với muôn vàn môi trường phức tạp và biến động.
Những thứ từng mang lại hiệu quả vài năm về trước nhiều khả năng
sẽ không thể giúp các công ty mãi. Đó là lý do tại sao việc lệ thuộc
quá mức vào sự tương quan như một phương pháp nghiên cứu
khoa học cũng có thể dẫn đến sai lầm: các mối tương quan thường
không hoàn thiện và trong một mẫu định lượng vẫn sẽ có những
yếu tố chưa được tính đến; chẳng hạn như một quyết định nào đó
của CEO dựa trên những báo cáo ngay trước mắt. Tiến hành
nghiên cứu tách rời với thực tế của doanh nghiệp có thể khiến bất
kỳ học giả nào đưa ra kết luận sai lầm. Liệu việc có một vị CEO
khiêm nhường có dẫn dắt công ty đến thành công? Một công ty
thành công và gặp ít áp lực tài chính có khiến vị CEO hoạt động
kém hiệu quả hơn không? Chúng ta không thể nào biết được.
Trước khi tiếp tục, hãy suy ngẫm những gì chúng ta đã học được
sau khi nghiên cứu lịch sử của Novartis và P&G. Sau khi quan sát,
chúng ta nhận ra rằng lợi thế bền vững không hề đảm bảo vị thế
của bất kỳ doanh nghiệp nào. Các bí mật thương mại hoặc bí quyết
độc quyền cuối cùng rồi cũng sẽ bị sao chép. Bằng chứng là thời
gian trung bình mà các quốc gia đang phát triển cần để bắt kịp nền
khoa học cơ bản ở những nước phát triển đã rút từ hơn 100 năm
(đối với con suốt vốn được phát minh vào năm 1779) xuống còn 30
năm (đối với điện thoại).
97
Tương tự, nền công nghiệp sản xuất lốp
