3.2. Lịch sử phát triển thiết chế ở các nước phát triển
3.2.1. Chế độ dân chủ
Mối quan hệ giữa chế độ dân chủ và phát triển kinh tế vẫn đang là chủ đề
chính trong những cuộc tranh luận nóng bỏng gần đây.
đoạn hậu chiến, luận cứ phổ biến nhất là các nước đang phát triển không đủ
sức theo đuổi các thiết chế dân chủ “đắt đỏ”. Hiện nay, tư tưởng chủ đạo của
IDPE là chế độ dân chủ giúp phát triển kinh tế và vì vậy phải được quảng bá
như một điều kiện tiên quyết cho phát triển.
Nhưng, vẫn có ý kiến cho
rằng chế độ dân chủ thường là kết quả chứ không phải là điều kiện cho phát
triển và vì vậy, đó không thực sự là biến số mà chúng ta có thể kiểm soát, dù
có nghĩ nó là tốt cho phát triển hay không.
Chưa có nỗ lực nào nhằm giải quyết cuộc tranh luận kéo dài và khó khăn
này. Nhưng, kinh nghiệm lịch sử của các nước đã phát triển ở khía cạnh này
kể cho chúng ta một câu chuyện thú vị có thể làm cho độc giả suy nghĩ lại
trước khi chấp nhận học thuyết chính thống hiện nay cho rằng dân chủ là
điều kiện tiên quyết cho phát triển.
Khi những cuộc bầu cử đầu tiên được tiến hành ở những nước NDC, chỉ
một số rất nhỏ nam giới có của cải (thường ở độ tuổi 30) mới được tham gia,
mà những người này lại thường có số lá phiếu bất bình đẳng, tỉ lệ với tài sản,
học vấn hoặc tuổi tác.
Ví dụ, ở Pháp trong những năm 1815-1830, chỉ nam giới trên 30 tuổi
(những người phải trả ít nhất 300 franc thuế trực thu) mới có quyền bầu cử.
Nghĩa là chỉ có từ 80.000 đến 100.000 người trong tổng số 32 triệu dân
(0,25-0,3% dân số) được quyền bầu cử mà thôi. Trong giai đoạn từ năm
1830 đến 1848, quyền bầu cử có phần nới lỏng hơn, nhưng vẫn chỉ có 0,6%
người Pháp có quyền bầu cử.
Ở Anh, trước Đạo luật Cải cách năm 1832,
sự kiện đánh dấu việc mở rộng quyền bầu cử trong cả nước, đa số những
người quan sát đương thời đều cho rằng các địa chủ – thông qua sự ảnh
hưởng của họ với tá điền, mua chuộc và bảo trợ – có thể quyết định kết quả
của 39 trong số 40 cuộc bầu cử cấp tỉnh.
