LÊN GÁC RÚT THANG - Trang 34

cũng sử dụng các biện pháp tương tự khi có thể. Để kiểm soát quá trình
chuyển giao công nghệ sang các nước khác, Anh đã áp dụng các chính sách
như kiểm soát những luồng lao động di cư và xuất khẩu máy móc, đồng
thời gây áp lực buộc các nước kém phát triển hơn phải mở cửa thị trường,
thậm chí dùng cả vũ lực, nếu cần. Nhưng những nền kinh tế đang đuổi kịp,
nếu không phải là thuộc địa chính thức hay phi chính thức, không đơn giản
chỉ “ngồi yên” và chấp nhận những quy định hạn chế này. Họ đã sử dụng
một loạt biện pháp nhằm vượt qua trở ngại của những quy định nói trên,
thậm chí dùng tới cả các công cụ “phi pháp”, như bắt cóc những người thợ
giỏi hay mua lậu máy móc.

[44]