Chương 17. Tôi được chọn làm chủ tịch
“Bolivia là biểu tượng của vùng đất bị đế quốc bóc lột”. Lời nói của một
giáo viên trong khu đào tạo của Tổ chức Hòa bình Mỹ tại Escondido,
California, năm 1968 vẫn mãi đeo đuổi tôi. Người giáo viên này từng sống
ở Bolivia và ông liên tiếp tạo ấn tượng sâu sắc với chúng tôi về những tổn
thất do sự áp bức hàng thế kỷ mang lại.
Sau khi kết thúc khoá đào tạo và trở thành tình nguyện viên tại Ecuador, tôi
vẫn thường nghĩ về Bolivia. Tôi bị hớp hồn bởi mảnh đất nằm trọn vẹn
trong đất liền này. Trên bản đồ, nó giống như một chỗ trũng trên chiếc bánh
cam vòng được bao quanh bởi các nước Peru, Chile, Argentina, Paraguay
và Brazil. Trong suốt thời gian làm việc cho Tổ chức Hòa bình Mỹ, tôi đã
đến thăm tất cả các nước này trừ một nước. Tôi tránh Paraguay như một cá
nhân phản đối kẻ cầm quyền Tướng Gen. Alfredo Stroessner cùng chính
sách che đỡ sĩ quan Nazi SS của ông ta. Tôi cố ý nói vòng vo về Bolivia
bởi vì những người Bắc Mỹ trẻ tuổi mà chúng ta thường gọi là “người đi
theo đường mòn” đôi khi miêu tả Bolivia là đất nước còn tàn bạo với người
Anhđiêng hơn cả Ecuador.
Lúc đó, dường như không một quốc gia nào có thể vượt qua Ecuador về
điểm này. Những người dân bản địa bị tầng lớp giàu có của đất nước này
xem như kẻ hèn mọn. Giống như những người Mỹ gốc Phi tại Mỹ vài chục
năm trước, họ hoàn toàn bị tước quyền công dân. Người ta vẫn truyền tai
nhau về thú tiêu khiển được ưa chuộng của những thanh niên giàu có: đuổi
bắt một người Anhđiêng đang làm một việc mà họ coi là trái pháp luật, dù
chỉ là nhặt ngô ở điền trang để cứu cả gia đình anh ta qua cơn đói. Họ ra
lệnh cho anh ta phải chạy rồi sau đó bắn anh ta. Những tay lính đánh thuê
của công ty dầu mỏ tại Amazon cũng có cách hành hạ tương tự, mặc dù họ
bào chữa rằng đây không phải là một “thú tiêu khiển” mà là một hành động
nhằm ngăn chặn những kẻ khủng bố. Nhưng so với sự áp bức ở Ecuador, rõ
ràng ở Bolivia còn khủng khiếp hơn nhiều.
