biểu của Tổng thống Eisenhower về tổ hợp công nghiệp quân sự. Thật đáng
mỉa mai khi chính một sĩ quan quân sự và là người chỉ huy tối cao của lực
lượng đồng minh trong cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai lại là người đầu
tiên công khai lột trần sự tồn tại của cái mà ngày nay chúng ta gọi là “tập
đoàn trị”. Eisenhower đã nhìn thấy những quản trị viên này tranh giành ảnh
hưởng như thế nào trong chính sách đối ngoại của Mỹ khi cuộc chiến tranh
Triều Tiên diễn ra. Ông cũng chứng kiến họ đã thao túng giới truyền thông
và quốc hội như thế nào và sử dụng hiểm họa cộng sản như là lời bào chữa
cho việc họ xóa bỏ dần các đặc quyền công dân. Và chính ông cũng từng
đứng yên khi họ bán công nghệ cho quân đội để đưa đầu đạn tên lửa hạt
nhân đến những vùng đất xa xôi. Nhưng tại Ai Cập, trong cuộc khủng
hoảng tại kênh đào Suez, ông bắt đầu cảm thấy thật sự lo sợ khi hiệp ước
giữa chính phủ, quân đội và các tập đoàn được thực hiện. Vâng, ông buộc
phải bằng lòng. Nhưng tận sâu trong suy nghĩ của mình, hẳn là ông đã giận
dữ lắm. Theo tôi đoán, người đàn ông được huấn luyện bằng những kỷ luật
của riêng mình hẳn đang chờ đợi cơ hội tốt nhất, chờ cho tới khi nhiệm kỳ
tổng thống của mình kết thúc. Sau đó, ông sẽ thả “quả bom” của riêng
mình. Giống như rất nhiều người phản đối cuộc chiến tranh ở Việt Nam hồi
cuối những năm 1960, tôi cũng treo một bản copy bài phát biểu kết thúc
nhiệm kỳ vào ngày 17 tháng 1 năm 1961 của Ike lên bàn làm việc của
mình.
Trong bài phát biểu, Eisenhower miêu tả đất nước Mỹ như là một đất nước
có nền kinh tế được xây dựng dựa trên những nỗ lực hòa bình: “Mãi đến
tận khi những xung đột gần đây nổ ra trên thế giới, ở nước Mỹ vẫn chưa
xuất hiện ngành công nghiệp vũ khí. Những người chế tạo lưỡi cày ở Mỹ,
với thời gian và khi cần thiết, cũng có thể chế tạo ra những thanh kiếm”.
Sau đó, ông cảnh báo:
“Trong các hội đồng của chính phủ, chúng ta phải chống lại những nỗ lực
giành ảnh hưởng của hệ thống công nghiệp quốc phòng. Khả năng gia tăng
tình trạng quyền lực đặt sai chỗ sẽ vẫn tồn tại và còn kéo dài dai dẳng.
