Chương 50. Máy tính xách tay, điện thoại di động
và xe hơi
Kể từ năm 1998, đã có 4 triệu người thiệt mạng ở quốc gia mà theo cách
gọi hoa mỹ là ở Cộng hòa Dân chủ Congo (trước đây là Zaire). Họ đã chết
để cho những người dân giàu có hơn có thể sắm những chiếc máy tính xách
tay và điện thoại di động giá rẻ. Mặc dù năm 1960, đất nước này đã giành
được độc lập từ tay Bỉ, nhưng lại sớm rơi vào tầm kiểm soát của
Washington. Một số của tạp chí Time năm 2006 đã đăng ở trang bìa bài viết
có tên “Cuộc chiến tranh chết chóc nhất trên thế giới” đã tuyên bố thẳng
thừng rằng “Lumumba, ngài thủ tướng được bầu cử đầu tiên của Congo đã
bị giết bởi những kẻ thù mà đứng đằng sau là Bỉ và Mỹ, do mối quan hệ
ngày càng khăng khít của ông với Liên bang Xôviết.”
Sau vụ mưu sát Lumumba, rốt cuộc tướng Mobutu Sese Seko đứng lên nắm
quyền. Theo lời của Time, “là người được Mỹ ưa chuộng trong cuộc chiến
tranh lạnh, Mobutu đứng đầu một trong những chế độ thối nát nhất trong
lịch sử châu Phi”.
Trong suốt một thời gian dài, sự cai trị tàn bạo và thối nát của Mobutu cũng
gây nên những rối loạn sâu rộng cho các quốc gia láng giềng. Năm 1996 và
1997, Rwanda và Uganda đổ quân vào Congo, lật đổ Mobutu và đưa
Laurant Kabila, lãnh đạo cuộc nổi dậy lên làm tổng thống mới. Tuy nhiên,
dưới thời của Kabila, điều kiện kinh tế - xã hội suy thoái một cách nhanh
chóng. Năm 1998, Uganda và Rwanda quay trở lại xâm lược Congo. Thấy
rằng đây là một cơ hội có thể lợi dụng nguồn tài nguyên phong phú của
Congo, sáu nước khác cùng nhảy vào cuộc chiến tranh, mà người ta gọi là
cuộc chiến tranh châu Phi lần thứ nhất.
Các cuộc xung đột về sắc tộc, văn hóa và giữa các bộ tộc cũng đóng vai trò
quan trọng trong cuộc chiến tranh này, nhưng xét cho cùng cũng chỉ là do
tranh giành các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Theo tạp chí Time: “Đất đai
của Congo được trộn cùng với kim cương, vàng, đồng, uranium và tantali
