Khi tin tức về những gì đã xảy ra tại Euboea về đến Athens, nỗi hoảng
loạn mà nó kéo theo khủng khiếp chưa từng thấy. Thảm hoạ ở Sicily, mà lúc
xảy ra tưởng như đã là khủng khiếp lắm, hay bất kỳ thảm hoạ nào khác cũng
chưa bao giờ khiến họ hoang mang lo sợ đến thế. Doanh trại ở Samos đang
nổi loạn; họ không còn con thuyền nào mà cả người để đưa lên thuyền cũng
không; nội bộ họ đang lục đục và bất cứ lúc nào cũng có thể xảy ra nội
chiến, và một thảm hoạ tầm cỡ này đã lên đến đỉnh điểm, vì nó mà họ đã
mất hạm đội của mình và tệ hại nhất là mất cả Euboea mà đối với họ còn
quý giá hơn cả Attica, thảm hoạ ấy chẳng thể xảy ra mà không ném họ vào
cơn tuyệt vọng dữ dội nhất. Trong lúc đó, mối lo lớn nhất và ngay trước mắt
của họ là quân địch được chiến thắng khích lệ biết đâu lại chẳng thừa thắng
đưa hạm đội tiến thẳng đến đánh Piraeus, nơi họ không còn chiến thuyền
nào để phòng vệ cả; và họ phấp phỏng trông chừng quân địch từng giây
phút. Chỉ thêm một chút dũng khí là địch đã có thể dễ dàng làm được điều
này, trong tình huống ấy địch chỉ cần hiện diện ở đó cũng đủ làm tăng sự
chia rẽ trong thành, hoặc nếu ở lại để hãm thành thì đã ép được hạm đội từ
Ionia mặc dù đang thù địch với chính thể oligarchy cũng phải về để cứu quê
xứ và thân bằng quyến thuộc của mình, và trong lúc đó địch đã có thể trở
thành chủ nhân của Hellespont, Ionia, các hải đảo và tất cả mọi nơi đến tận
Euboea, hoặc nói thẳng ra là của toàn bộ đế chế Athens. Nhưng trong dịp
này, cũng như trong rất nhiều dịp khác, người Lacedaemon đã chứng tỏ là
những địch thủ dễ dãi nhất trên đời này để ngươi Athens đối địch với họ. Sự
khác biệt rất xa giữa hai tính cách, tính chậm chạp và thiếu nhiệt tình của
người Lacedaemon tương phản với tính năng nổ và táo bạo của đối thủ của
họ, đã chứng tỏ là mang lại rất nhiều thuận lợi, nhất là cho một đế chế hải
quân như Athens. Quả thật điểm này đã được thể hiện rõ ở ngươi Syracuse,
tính cách của họ giống người Athens nhất, và họ cũng thành công nhất khi
đọ sức với người Athens.
Tuy nhiên, ngay khi nhận được tin ấy, người Athens đã cung cấp thuỷ thủ
binh lính cho hai mươi chiến thuyền và lập tức triệu tập cuộc hội nghị công
dân đầu tiên trên đồi Pnyx, nơi mà trước đó họ vẫn thường hội họp, và phế
truất bè lũ Bốn Trăm và biểu quyết tán thành trao lại chính quyền cho hội
