Chú thích chương V
Chỉ sự kiện Xerxes Đại đế triệt thoái phần lớn quân Ba Tư khỏi Hy Lạp
sau khi bị Liên quân Hy Lạp đánh bại tại Trận Salamis (năm 480 trước CN).
(BT)
Chỉ đền thờ thần Zeus ở thánh địa Olympia. Olympia là một địa điểm
nằm gần bờ biển phía tây của Peloponnese, ban đầu thuộc về Pisa (thủ phủ
của xứ Elis ở Peloponnese), sau khi Elis phá hủy thành này (năm 572 trước
CN), cái tên Olympia được mở rộng đến toàn bộ địa hạt đó, nhưng Olympia
không phải là một trấn riêng biệt. Olympia là khởi nguồn của Đại hội
Olympic mà ban đầu là lễ hội tôn vinh thần Zeus. (BT)
Tức nữ thần Athene (hay Athens), vị thần bảo hộ của Athens. Theo thần
thoại Hy Lạp, Athene là nữ thần của trí tuệ, lòng dũng cảm, luật pháp và
công lý, toán học, sức mạnh, chiến thuật, nghệ thuật…; tên của thành Athens
được cho là đặt theo tên vị nữ thần này. Đền thờ Athene ở Acropolis của
Athens là một trong những ngôi đền chính thờ vị nữ thần này. (Giải lời
nguyền trong ngữ cảnh này có nghĩa là đuổi những kẻ bị nguyền rủa ra khỏi
xứ). (BT)
Nguyên từ ‘acropolis’ thường được dịch ra tiếng Việt là vệ thành (từ
này có gốc Hy Lạp ghép từ ‘akros’ hoặc ‘akron’ với nghĩa ‘cao nhất’, và
‘polis’ với nghĩa ‘thành’, ‘acropolis’ dịch nghĩa từ là ‘thượng thành’, được
mô tả là một tòa thành vì mục đích phòng vệ mà được xây dựng trên một
khu vực cao như quả đồi dốc đứng xung quanh, ở nhiều nơi acropolis trở
thành hạt nhân của các thành lớn thời cổ, như Acropolis của Athens (được
dùng như một danh từ riêng chỉ địa danh), hoặc của Argos, Corinth,
Thebes… (ND)
Zeus Meilichios là một trong những danh hiệu của thần Zeus, từ
‘Meilichios’ có nghĩa ‘độ lượng’, ‘nhân từ’. (ND)
Taenarus là một mũi đất ở Laconia, tạo thành điểm cực nam của
Peloponnese, tên này được đặt tên theo tên của Taenarus con trai thần Zeus,
