21. CARTER ‒ REAGAN ‒ BUSH VÀ HỆ THỐNG CHÍNH
TRỊ LƯỠNG ĐẢNG
Nhìn lại nửa chặng đường thế kỷ XX, trong tác phẩm The American
Political Tradition (Truyền thống chính trị của nước Mỹ), khi nghiên cứu về
các nhà lãnh đạo quan trọng của nước Mỹ, từ Jefferson, Jackson, Herbert
Hoover cho đến hai tổng thống Theodore Roosevelt và Franklin Roosevelt
– thuộc hai liên minh Dân chủ − Cộng hòa và tự do − bảo thủ, nhà sử học
Richard Hofstadter đã kết luận rằng “tầm nhìn của các đối thủ thuộc các
chính đảng luôn bị hạn chế bởi tài sản và doanh nghiệp… Họ coi lợi ích
kinh kế của nền văn hóa tư bản là những giá trị cần thiết của con người…
nó đã trở thành một phần quan trọng trong nền văn hóa chung của dân
tộc…”
Trở lại giai đoạn cuối thế kỷ XX, khi xem xét khoảng 25 năm cuối của thế
kỷ này, chúng ta nhận thấy sự hạn chế trong kết luận của Hofstadter – chế
độ tư bản đã thúc đẩy và tạo ra sự giàu có thịnh vượng song hành với sự
nghèo đói, cũng như sự chấp nhận của cả một quốc gia đối với chiến tranh
và chuẩn bị cho chiến tranh. Quyền lực của chính phủ lần lượt được chuyển
giao từ Đảng Cộng hòa sang Đảng Dân chủ rồi ngược lại, nhưng không
đảng nào chứng minh mình có thể tránh được tầm nhìn hạn chế đó.
Nối tiếp thảm bại tại Việt Nam là vụ bê bối Watergate. An ninh kinh tế cho
toàn bộ dân số quốc gia này ngày càng bấp bênh, song hành với đó là sự
suy thoái nghiêm trọng của môi trường, bạo lực gia tăng và sự xáo trộn
trong đời sống gia đình. Dĩ nhiên không thể giải quyết những vấn đề đó nếu
không thay đổi cấu trúc nền kinh tế xã hội. Dù vậy, không một ứng cử viên
thuộc chính đảng nào đề cập đến việc phải tạo ra những thay đổi đó. Tác
phẩm American Political Tradition (Truyền thống chính trị của nước Mỹ)
đã rất nhạy bén trong việc phân tích vấn đề này.
