Dreyfus lập ra một tổ chức toàn quốc, Liên minh Quyền Con người, để đòi
thả Dreyfus. Những người chống lại phong trào bênh vực Dreyfus, dẫn đầu
là nhà văn Charles Maurras, liền đáp trả bằng Liên minh Tổ quốc Pháp,
nhằm “bảo vệ danh dự của quân đội và nước Pháp.” Lazare đấu súng với
Drumont (không ai bị thương); có ít nhất 32 vụ đấu súng khác vì vấn đề
này, một người Do Thái chết. Ở Viện Dân biểu vào tháng 1 năm 1898, một
cuộc ẩu đả đông người kinh khủng diễn ra trong lúc Jean Jaurès đang ở trên
bục phát biểu và đám đông nổi điên bên ngoài. Nhà ngoại giao Paul
Cambon, trở về Pháp từ Constantinople, than phiền: “Cho dù anh có nói
hay làm gì đi nữa, anh cũng bị xếp loại thành bạn hay thù của người Do
Thái hoặc quân đội.”
Vụ Dreyfus làm rung chuyển nước Pháp trong cả một thập niên. Nó trở
thành một sự kiện quan trọng không chỉ trong lịch sử Do Thái, mà còn cả
trong lịch sử Pháp cũng như lịch sử châu Âu. Lần đầu tiên, nó chứng kiến
sự xuất hiện của một tầng lớp trí thức khác biệt - hình thành từ tầng lớp trí
thức đương thời - như một thế lực lớn trong xã hội châu Âu, trong đó người
Do Thái giải phóng là một thành phần quan trọng, đôi khi chi phối. Một
vấn đề mới được đặt ra, không chỉ cho Pháp: ai kiểm soát văn hóa của
chúng ta? Tầng lớp vô sản Pháp hiển nhiên đứng ngoài cuộc. Quần chúng ở
đây là sinh viên và tiểu tư sản. “Tôi phải thừa nhận,” Clemenceau thú thực,
“rằng tầng lớp lao động không quan tâm đến vấn đề này.”
những tầng lớp có học, nó trở thành điều duy nhất có ý nghĩa trong cuộc
sống. Bức biếm hoạ “Ai đó nói đến Nó” của Caron d’Ache mô tả một
phòng ăn với mọi đồ đạc bị đập vỡ và các vị khách đang đánh nhau trên sàn
nhà. Xã hội Paris, cả quý tộc lẫn tư sản, được chia thành hai phe. Trận
chiến cho tới nay đã được mô tả nhiều lần trong Jean Santeuil của Proust,
La Vérité (Sự thật) của Zola, L’île des pinguins (Đảo chim cánh cụt) và
Monsieur Bergeret à Paris (Quý ông Bergeret ở Paris) của Anatole France,
trong các vở kịch của Lavedan và Donnay, của Charles Maurras, Roger
Martin du Gard, Charles Péguy và Jean Barois.
dẫn đầu là các Công tước de Brissac, La Rochefoucauld, Luynes và nữ
