London, sự tuyệt vọng khiến tất cả họ phải đi tìm một thiên đường nào đó ở những chốn xa
xôi của thế giới có sự sống, nơi cuối cùng họ sẽ tìm thấy công lý mà những người tốt nhất
trong số họ đã giành được cho toàn nhân loại.
Lazare không dừng lại ở cuốn sách nhỏ của mình. Anh cầu xin những
người Do Thái nổi tiếng tiếp tục vụ này và đòi phúc thẩm. Anh tạo ra một
người cải đạo sớm và quan trọng: Joseph Reinach, luật sư Do Thái vĩ đại.
Sự kiện này giúp cân bằng tình thế cho cộng đồng Do Thái, khi vấn đề trở
nên nghiêm trọng. Nhiều người trẻ Do Thái tham gia vào vụ này, trong đó
có Marcel Proust: “Tôi là người ủng hộ Dreyfus đầu tiên,” anh viết, “vì
chính tôi là người tới hỏi xin chữ ký của Anatole France.”
cho “kiến nghị của giới trí thức,” từ đó thuyết phục các nhà văn nổi tiếng
tham gia. Việc này thành công trên khía cạnh đã thu hút được sự quan tâm
của những người cấp tiến phi Do Thái. Trong số đó có Émile Zola, khi ấy
là nhà văn được yêu thích nhất ở Pháp. Ông điều tra vụ việc, viết một bài
dài bênh vực Dreyfus và đưa nó cho chính khách đang lên Georges
Clemenceau, người điều hành tờ báo theo đường lối tự do L’Aurore. Ý
tưởng của Clemenceau là đăng bài đó lên trang nhất (ngày 13 tháng 1 năm
1898) với tiêu đề “J’ACCUSE!” (Tôi kết tội!) Đó là khởi đầu thực sự của
vụ Dreyfus. Bốn hôm sau, các vụ bạo động bài Do Thái nổ ra ở Nantes và
lan tới Nancy, Rennes, Bordeaux, Tournon, Montpellier, Marseilles,
Toulouse, Angers, Le Havre, Orleans và nhiều thành phố khác. Ở Pháp, nó
đơn giản chỉ là chuyện sinh viên và đám bình dân đập vỡ cửa kính các cửa
hàng Do Thái, nhưng ở Algiers, bạo động kéo dài bốn ngày và dẫn đến việc
cướp phá cả một khu Do Thái. Không có kẻ cầm đầu nào bị bắt giữ.
Đó chính xác là điều mà giới chức Do Thái từng lo sợ nếu vụ Dreyfus bị
làm thành to chuyện. Nhưng giờ thì không gì có thể chặn được sự phân
cực. Quân đội được yêu cầu thừa nhận là đã mắc sai lầm, nhưng từ chối và
siết chặt hàng ngũ. Khi một trong số đó là Thiếu tá Picquart trưng ra chứng
cớ dẫn tới Esterhazy, thì chính Picquart là người bị bắt giam. Zola bị xét xử
và phải bỏ chạy khỏi Pháp. Tháng 2 năm 1898, những người bênh vực
