học gia phóng khoáng về đức tin và lối sống lầm lạc. Khi một số tài liệu dự
thảo đầu tiên của công đồng dường như đúng như vậy — tái khẳng định
thần học kinh viện và cảnh cáo thế giới — Ðức Giáo Hoàng Gioan XXIII
đã thi hành một bước táo bạo. Trong bài diễn văn trước toàn thể công đồng,
… ngài tự tách biệt khỏi cái nhìn hạn hẹp có tính cách bảo thủ của
Giáo Triều về công đồng và thúc giục các giám mục, thay vào đó, hãy nhận
trách nhiệm canh tân cập nhật hoá Giáo Hội một cách triệt để. Không như
kiểu ngôn sứ báo họa của các cố vấn, đức giáo hoàng cho biết ngài thích cái
nhìn lạc quan đối với lịch sử thế giới hiện đại. Và ngài nhấn mạnh các giám
mục cần có một thái độ mục vụ: Họ không thể tiếp tục đưa ra các mâu
thuẫn không sinh kết quả, nhưng phải tìm ra các phương cách tích cực, đầy
ý nghĩa và mới mẻ để trình bầy học thuyết cổ xưa của Giáo Hội…
Ðó chính là điểm khởi đầu. Toàn thể các giám mục phấn khởi đưa ra
các kinh nghiệm bản thân và các quan điểm có giá trị về thần học mới đang
ló dạng. Họ hình thành các văn kiện vừa trung kiên với truyền thống Công
Giáo vừa đáp ứng với nhu cầu của thời đại — được khẳng định trong ngôn
từ tươi mới và cập nhật hóa với nhiều tham khảo từ Phúc Âm và các Giáo
Phụ. Một bức tranh đầy mầu sắc của Ðức Gioan XXIII về lý do tại sao ngài
triệu tập công đồng bắt đầu được hình thành, như một cánh cửa mở ra để
không khí tươi mát lùa vào.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn và cần phải nhiều nỗ lực với
những gì công đồng tuyên bố và làm sao cho có hiệu quả; nhưng lời cầu xin
của Ðức Giáo Hoàng Gioan XXIII về một “biến cố Hiện Xuống mới” đã
được nhận lời, như được chứng tỏ rõ rệt qua một chuỗi công trình của Chúa
Thánh Thần được mọi người Công Giáo cảm nhận chỉ hai năm sau khi
công đồng bế mạc. Phong Trào Thánh Linh chỉ là một trong biết bao dấu
hiệu về một thời đại mới mà việc canh tân Giáo Hội Công Giáo của Chúa
Thánh Thần đang bắt đầu.
Vào năm 1963, thế giới phải thương tiếc khi Ðức Giáo Hoàng Gioan
XXIII từ trần sau khóa họp đầu tiên của công đồng. Ngài đã trung thành với
công việc lớn lao mà Thiên Chúa đã giao phó cho ngài trong chức vụ giáo
