người dân, Ðức Gioan XXIII là một người vui tính, thật tự nhiên, yêu quý
đời sống cũng như dân chúng và ngài không ngần ngại bộc lộ điều ấy. Ðó
là một ông cụ bảy mươi sáu tuổi thường mời bạn hữu đến dùng cơm, hay
lang thang trên đường phố Rôma để chuyện trò với dân chúng, luôn đến
thăm các bệnh viện và nhà tù, và thường kể chuyện vui làm mọi người đều
thích thú. Người Công Giáo và Kitô Hữu nói chung đều hân hoan khi thấy
đức giáo hoàng cũng là một con người bình thường, và ngài đã chinh phục
được nhiều tâm hồn cũng như sự trung kiên của nhiều người.
Tuy nhiên, thật sai lầm khi nghĩ rằng Ðức Giáo Hoàng Gioan XXIII là
một người hiểu biết tầm thường. Ðiều nổi bật trong triều đại ngắn ngủi của
ngài là sự tin cậy vào Thiên Chúa và cái nhìn sáng suốt của ngài. Thay vì
công khai chống đối cộng sản, hoặc bất cứ chính thể nào, Ðức Gioan XXIII
tìm cách hòa giải và chuyển trao thông điệp của ngài đến với mọi người:
Pacem in Terris (Hoà Bình Trên Thế Giới) và Mater et Magister về trật tự
xã hội. Ngài kêu gọi mọi người hãy cùng nhau làm việc để xây dựng một
thế giới tốt đẹp hơn, phù hợp với các nguyên tắc về công bằng và ích lợi
chung mà đã được mọi người công nhận.
Ðức Gioan XXIII còn là người mở đường cho phong trào đại kết, tái
hợp nhất mọi Kitô Hữu. Vào đầu thế kỷ mười chín, sự lưu tâm mạnh mẽ
đến vấn đề đại kết được phát sinh trong công cuộc truyền giáo của Tin
Lành. Họ thấy thật dại dột và hổ thẹn khi các giáo phái Kitô Giáo khác
nhau lại tranh dành các lãnh thổ truyền giáo. Các tổ chức nổi tiếng như
“Faith and Order” (1925) và “Life and Work” (1927) cố gắng đem người
Tin Lành lại với nhau trên phương diện học thuyết và phục vụ. Vào năm
1948, các tổ chức này kết hợp thành tổ chức duy nhất “World Council of
Churches“. Giáo Hội Công Giáo vẫn đứng tách biệt không dính dáng gì đến
sinh hoạt đại kết này, vì cho rằng các người Tin Lành phải giải quyết các
mâu thuẫn của họ trước khi thảo luận về sự tương giao với Giáo Hội Công
Giáo. Các giáo hoàng tiền nhiệm cho rằng Ðức Giêsu chỉ thiết lập một đức
tin và một giáo hội thực, là Giáo Hội Công Giáo. Trong khi không từ chối
tính cách độc đáo của Giáo Hội Công Giáo, Ðức Gioan XXIII nhận thức
rằng người Công Giáo phải đến với các Kitô Hữu khác và cộng tác với họ
