Tận dụng cơ hội mới
Ngày 2-9-1946, chuyến lưu đày thứ 2 (chuyến tù áo trắng) ra đảo. Đại úy
Lê dương Hômếchcơ (Homecker) cùng ra trên chuyến tàu ấy và nhậm chức
Giám đốc nhà tù ngay ngày hôm sau. Gimbe bị triệu hồi. Hile (Hilaire)
được bổ nhiệm làm Xếp chánh. Hômếchcơ quốc tịch Pháp gốc Đức, tính
tình ngay thẳng, chuộng lẽ công bằng. Qua việc điều chỉnh chế độ cai trị,
những người tù kháng chiến biết ông là đảng viên Đảng xã hội Pháp.
Giám đốc mới thị sát các khám giam đúng vào lúc hai tên hung thần
Ăngđơrê và Loadô đang vung hèo mây quật túi bụi xuống kíp tù đầm đá
trong sân Banh I. Trước mặt tù nhân, Hômếchcơ đã bắt Ăngđơrê cùng
Loadô đứng nghiêm để chịu khiển trách. Ông tuyên bố kể từ nay, gác dang
không được đánh đập tù nhân nếu họ không phạm lỗi.
Chớp thời cơ đó, anh Lương Văn Thắng đã thay mặt tù nhân tố cáo chế
độ khủng bố của nhà tù, sự tàn bạo của gác dang và vụ âm mưu bịa đặt đế
đàn áp tù nhân. Anh yêu cầu cải thiện khẩu phần ăn, chấm dứt ngược đãi,
chữa trị cho những người đau yếu. Giám đốc hứa sẽ xem xét lại nội vụ để
giải quyết.
Hômếchcơ giữ lời hứa. Ông xem lại toàn bộ hồ sơ vụ Côngplô. Ông
nghe được nhiều lời tố cáo chế độ lao tù nghiệt ngã mà thực dân Pháp đang
áp dụng ở Côn Đảo; thậm chí việc đối xử với những người kháng chiến
Việt Nam còn tồi tệ hơn cả phát xít Đức đối với tù binh Pháp. Ông đã tận
mắt thấy cảnh gác dang Pháp vô cớ hành hạ tù nhân. Ông được nghe những
lời đề nghị quá đơn giản về việc cải thiện chế độ ăn, ở, tắm, giặt, chữa
bệnh.
Đi thị sát các sở Bản Chế, Sở Củi - Chuồng Bò, Chỉ Tồn, Sở Lưới...
Hômếchcơ đều nghe tù nhân đều tố cáo giống như vậy. Ông còn được nghe
một số gác dang có lương tâm và nhiều thầy chú phản ánh rằng tù kháng
chiến là những người có văn hoá và nhân cách, rằng Tút tu bị vu khống...
