Giám đốc mới không can thiệp vào những sinh hoạt văn nghệ của tù
nhân. Năm 1946, anh Hoàng Hữu mình, người tử tù vừa được giảm án, làm
thư ký Sở rẫy Chuồng Bò đã khéo léo đề nghị tổ chức “Đêm văn nghệ
mừng Chúa giáng sinh” và được Giám đốc đồng ý. Ngoài số gần trăm tù
nhân Sở Củi - Chuồng Bò, còn có mấy chục tù nhân làm thư ký, bồi bếp và
một số ở Chỉ Tồn. Nhiều gác dang Pháp và hầu hết thầy chú người Việt
cùng vợ con họ đã đến xem. Những dịp giải trí như thế thật hiếm có trên
hòn đảo này.
Đêm diễn mở màn bằng bài Thanh niên hành khúc, sau đó là điệu vũ
Công chúa ngủ trong rừng. Bài hát Lên Đàng bừng bừng khí thế cách mạng
đã chuyển tiếp từ điệu vũ sang vở kịch Nguyễn Trãi biệt Phi Khanh, nội
dung vừa đượm tình cha con vừa nặng lời thề với non sông đất nước.
Vở diễn được nửa chừng thì chủ Sở Cò bắt dừng lại để báo cáo Giám
đốc. Hắn đề nghị Giám đốc có biện pháp đối với những tù nhân dám tổ
chức diễn kịch “tuyên truyền cho Việt Minh”. Trái với thái độ hậm hực của
tên chủ Sở Cò, Hômếchcơ điềm nhiên trả lời rằng vụ này tù nhân đã xin
phép và Giám đốc đồng ý, còn chuyện nội dung văn nghệ tuyên truyền cho
Việt Minh là tất nhiên, bởi vì họ là tù chính trị, là Việt Minh. Đêm văn nghệ
lại tiếp tục trong niềm hân hoan của tù nhân.
Tình thế đã đổi thay. Mới trước đó hơn 3 tháng, chúa đảo Gimbe đã phạt
3 tù nhân Sở Củi nhiều ngày xà lim, cơm nhạt, nước lạnh vì dám tổ chức
đêm văn nghệ. Giám đốc Hômếchcơ được tù nhân đặt cho biệt hiệu là “Đại
úy Việt Minh”. Sau đêm văn nghệ ở Sở Củi - Chuồng Bò, tù nhân lại ráo
riết chuẩn bị chương trình văn nghê mừng xuân Đinh Hợi (1947). Trong
dịp đó có 14 tù nhân được ân xá đã trở về đất liền trên tàu Goeland ngày
31-1-1947. Họ là những người tù cũ, được đại úy Gimbe đề nghị ân xá từ
tháng 5-1946. Tết năm ấy, tù nhân được yên.
Giám đốc Hoónếchcơ đã ghi trong báo cáo nguyệt kỳ, số 774P, ngày 8-2-
1947: “Người Việt Nam tổ chức ăn Tết Nguyên đán. Việc tiếp tế đến đúng
lúc, trước đó 2 ngày…” “... Tù nhân đã cử hành lễ Tết. Không có việc gì
