1. Hồ sơ lưu trữ tại Ban Quản lý Khu di tích lịch sử Côn Đảo.
Những người tù chính trị có tên trong danh sách trao trả được tập trung
về Banh I. Trước đó, họ được phát quần áo nhà binh, được cử đại biểu đi
viếng mộ liệt sĩ tại Hàng Dương. Chiều 26-9-1954, hơn 1.000 tù chính trị
đã xuống tàu về đất liền, 11 tù nhân người Khơme và 4 tù chính trị người
Lào được đưa về Sài Gòn, còn lại tất cả được đưa về Sầm Sơn, Thanh Hóa.
Ban lãnh đạo đoàn tù án trên đường về trao trả có các anh Đỗ hòang Trừ
(quyền Bí thư Đảo ủy), Trần Công Hiệu, Lê Khắc Thành, Trần Khắc Du
(Nguyễn Ngọc Cảnh). Anh Trịnh Văn Hà - Tổng đại diện, Lê Văn Thống -
Phó tổng đại diện, Nguyễn Trí Tuệ - Trưởng ban an ninh trật tự, hòang
Phúc - Phó ban.
Biết tin tàu Sơn Tây chở tù nhân về Sầm Sơn trao trả, sau đó sẽ ra Hải
Phòng chở dân di cư vào Nam, Ban chấp hành Liên đoàn tù nhân đã tổ
chức viết hàng trăm truyền đơn tố cáo chế độ thực dân Pháp, kêu gọi đồng
bào đừng để chúng lừa bịp, hãy tin tưởng ở Chính phủ Hồ Chí Minh, tích
cực đấu tranh cho thống nhất nước nhà. Truyền đơn được để vào chỗ dễ
thấy ở ghế và sàn tàu. Một số thủy thủ tàu Sơn Tây cũng nhận giữ và
chuyển giao cho đồng bào di cư.
Sáng ngày 1-10-1954, tàu vào cửa sông Chu (Thanh Hóa), Ban chỉ huy
của tù nhân đã chuẩn bị sẵn cờ, ảnh Bác Hồ, khẩu hiệu cách mạng. Theo kế
hoạch, khi sà lan cặp bờ, hạ bửng thì đoàn tù sẽ lột hết quần áo tù, trương
cờ, khẩu hiệu và ảnh Bác Hồ đi lên.
Tàu vào gần bờ thì đã thấy hai bên bờ sông, từng đoàn thuyền, rừng
người, rừng cờ và biểu ngữ của nhân dân Thanh Hóa đón chờ những người
con ưu tú của Tổ quốc. Trong phút xúc động bột phát, một số tù nhân đã
tung cờ, khẩu hiệu và ảnh Bác Hồ ngay trên sà lan khi chưa cập bến. Như
một phản ứng dây chuyền, chỉ vài phút sau trên boong tàu cũng rợp cờ,
khẩu hiệu và ảnh Bác Hồ.
Tên trung úy thuyền trưởng yêu cầu Tổng đại diện tù nhân phải cho hạ
tất cả cờ đỏ sao vàng xuống, nếu không hắn sẽ cho tàu quay ra biển, không
trao trả nữa. Tình thế rất căng thẳng. Anh em đã trót trương cờ lên sớm,
