Sau khi lật đổ Diệm, Hội đồng quân nhân cách mạng đã ra sắc lệnh
phóng thích tất cả những người bị tù vì chống chính quyền Ngô Đình Diệm
từ 7-7-1954 đến 31-10-1963, trừ tù chính trị cộng sản. Anh Hà Minh Trí,
dưới danh nghĩa lực lượng võ trang giáo phái Cao Đài, được Trung tướng
Mai Hữu Xuân, Tổng Giám đốc Cảnh sát Quốc gia của Nội các mới đề
nghị phóng thích ngay vì “thành tích ám sát hụt Ngô Đình Diệm”. Nhân dịp
này, tù chính trị bị giam giữ lâu ngày trong các nhà tù cũng đấu tranh đòi tự
do.
Tháng 1 năm 1964, bốn chiến sĩ trực diện chống ly khai: Nguyễn Đức
Thuận, Phan Trọng Bình, Phạm Quốc Sắc, Lê Văn Một được đưa về đất
liền để phóng thích. Anh Nguyễn Minh được chuyển về đất liền và được tự
do trước đó. Năm Anh đã toàn thắng trở về, nhưng gương chiến đấu và
chiến thắng của các anh còn toả sáng trong cuộc đấu tranh vươn lên bảo vệ
khí tiết của tù chính trị Côn Đảo. Thay chỗ năm Anh tại Chuồng Cọp là đội
ngũ tù chính trị chống chào cờ ngày càng đông đảo.
Ngày 20-1-1964, ngụy quyền phản kích, chúng đưa lực lượng đàn áp đến
bắt tù chính trị câu lưu phải chào cờ ngụy. Tất cả đều nhất loạt phản đối.
Địch cho bọn trật tự xông vào đánh đập, đưa 25 người vào biệt giam
chuồng cọp, 38 người bị cấm cố tại phòng 8 và 100 người đưa về cấm cố
tại Hầm Đá Trại II và Trại III.
Ngay trong lúc địch đàn áp và thanh lọc, Chi bộ Lê Hồng Phong hội ý
cấp tốc, nhận định đây là âm mưu phân tán mỏng, cách ly lãnh đạo, hạn chế
đấu tranh, chia cắt lực lượng để dễ bề đàn áp, tước đoạt thành quả đấu
tranh. Chi ủy phân công Trần Thám, Lê Quang Ba, Nguyễn Quýnh xen vào
lực lượng địch phân tán để lãnh đạo anh em. Chủ trương của chi bộ là dù
địch phân tán đi đâu, thực hiện những thủ đoạn khủng bố nào cũng phải
kiên định mục tiêu khôi phục toàn bộ khí tiết.
Tại hầm đá và chuồng cọp, địch nhốt chật gấp ba lần ngày thường, còng
chân, đánh đập, cưỡng bức chào cờ. Lực lượng tù chính trị câu lưu bị giam
ở đây đã tuyệt thực để phản đối khủng bố, đòi tự do tư tưởng, không chào
cờ ngụy, không hô các khẩu hiệu huấn chính. Sau 5 ngày tuyệt thực, địch
