Phan Trọng Chinh, Thiếu tá quân đội ngụy, tham gia Ban cải huấn, thực
hiện chính sách tố cộng trong tù. Trước đó, Jean Pastis Đồng (Nguyễn Văn
Đồng), một “học giả” quốc tịch Tây đã tham gia Ban tố cộng của nhà tù từ
năm 1957. Cũng như Jean Pastis Đồng, Phan Trọng Chinh không thuộc loại
“tố cộng” có bài bản, chống cộng có lý tưởng và cũng hoàn toàn không vì
phụng sự chủ nghĩa “quốc gia”.
Bọn họ chỉ muốn có được những ngày yên thân trong tù, chờ cơ hội và
thời thế trở về với những mưu toan danh vọng. Có lần, vào “cải huấn” năm
Anh chống ly khai kiên cường ở Chuồng Cọp, Phan Trọng Chinh đã ngả
mũ kính chào. Hắn nói rằng thật sự kính cẩn nghiêng mình trước Năm vị
anh hùng dân tộc, mặc dù hắn không cùng lý tưởng. Nếu được làm thủ
tướng, hắn sẽ xây nhà lầu cho năm Anh ở.
Không ai tin lời hắn. Khi trở về làm tư lệnh sư đoàn 25, Phan Trọng
Chinh đã đổi biết bao xác lính của hắn và tính mạng dân thường để được
thăng hàm trung tướng.
Jean Pastis Đồng có được ít chữ nghĩa, tham gia soạn thảo tài liệu tố
cộng. Trong tài liệu, Đồng có ý đề cao chủ nghĩa “quốc gia” nhưng thực
bụng không phục. Có một loại “quốc gia” kiểu Ngô Đình Diệm đã đàn áp
bỏ tù hắn và đồng bọn. Có loại “quốc gia” kiểu Bình Xuyên - Cao Đài -
Hòa Hảo liên minh mà hắn đi theo đã tan rã hẳn. Vào tù, chúng nhụt hết ý
chí, mỗi tên mưu toan một chuyện và xâu xé nhau từng miếng ăn trong tù.
Trong một đoạn hồi ký, Jean Pastis Đồng đã hé ra nỗi thất vọng về
những kẻ mang màu sắc “quốc gia” giả hiệu ấy: “Một đặc tính của khá
đông người quốc gia trí thức là thâm nhiễm tận xương tận tủy cả nhân chủ
nghĩa. Tuy đi cùng một xuồng, dính chung một vụ, bị nhốt chung một
khám, mỗi người là một cái thế giới riêng”.
Sau khi Ngô Đình Diệm bị lật đổ, cả bọn được ân xá, 'nhường chỗ cho
hàng loạt tướng tá thân cận, tay chân trung thành của Ngô Đình Diệm vừa
bị bắt, trong đó có đại tá Nguyễn Văn Y - Tổng giám đốc cảnh sát và công
an kiêm Đặc ủy trưởng Phủ đặc ủy Trung ương tình báo; Trần Kim Tuyến -
Giám đốc Sở nghiên cứu chính trị xã hội; Trần Văn Tư - Giám đốc cảnh sát
