Nữ tù chuồng cọp và vụ chuồng cọp Côn Đảo
Trong những năm 1966-1968, lực lượng nữ tù chính trị bị giam ở Trại V
và chuồng cọp đã trở thành lực lượng trung kiên, sát cánh với tập thể tù
chính trị câu lưu và tập thể tù án chính trị chống chào cờ tại chuồng cọp.
Tinh thần đấu tranh kiên cường của tập thể nữ tù chính trị có tác dụng như
một ngòi thuốc súng, làm bùng lên một cao trào đấu tranh trong lực lượng
tù án chính trị.
Tháng 8-1966, ngụy quyền Sài Gòn đày 36 phụ nữ chống đối lâu năm từ
các nhà lao đất liền ra Côn Đảo, giam ở Trại V. Trại V khi ấy có một bộ
phận tù binh và một bộ phận tù câu lưu dân sự mới bị đưa ra. Tập thể nữ tù
chính trị là lực lượng kiên cường tranh đấu. Các chị tuyên bố chống chào
cờ, chống nội quy, chịu chế độ cấm cố khắc nghiệt.
Năm 1967, các chị đã tuyệt thực 10 ngày đòi cải thiện đời sống, đòi đưa
về đất liền. Chị Nguyễn Thị Bé đã dùng dao lam mổ bụng trước mặt tên đại
úy Nguyễn Phúc Trân, phụ tá Quản đốc để phản đối hành động man rợ của
chúng đối với phụ nữ. Cuối năm 1968, địch đưa 36 phụ nữ ở Côn Đảo về
Nhà lao Thủ Đức.
Sau cuộc tổ chức lễ tang Bác tại các nhà lao Thủ Đức, Chí Hòa (9-1969),
ngụy quyền Sài Gòn đày 342 phụ nữ và 2 cháu bé ra Côn Đảo ngày 29-11-
1969. Tất cả bị giam ở Chuồng Cọp, mỗi chuồng 5 người. Bất chấp nội qui,
các chị đã liên hệ công khai, đấu tranh đòi tăng khẩu phần ăn, đòi trả quần
áo, vận dụng vệ sinh, đòi được tắm giặt, có thuốc trị bệnh, đòi cho các chị
có thai ra bệnh xá sinh nở.
Bọn gác ngục đã nhiều lần dàn áp bằng vôi bột và sào nhọn bịt đồng Bản
Sơ kết tình hình Nhà lao Côn Đảo của Trung ương Cục soạn thảo năm 1974
đã đánh giá: “Từ cuối năm 1969 đến tháng 8-1970, đội ngũ chị em phụ nữ
ở chuồng cọp là ngọn cờ hiệu triệu dũng cảm nhất, kiên quyết nhất, làm
cho địch khiếp sợ, góp phần động viên phong trào toàn đảo".
