Phạt xiềng ở Côn Đảo có nhiều loại: xiềng đơn, xiềng kép, xiềng tạ,
xiềng hai người làm một. Người bị xiềng phải kéo lê cái xiềng sắt nặng
mắc vào hai cổ chân, xiềng dài 1,5 mét. Xiềng kép là khóa hai chân bằng
hai sợi dây xiềng, có khi tới ba dây. Xiềng tạ là dây xiềng đèo theo một quả
tạ tròn, nặng 5 kg. Các loại xiềng này ở Hầm xay lúa đều được áp dụng, kể
cả lối xiềng hai người làm một, chân trái người này xiềng với chân phải
người kia, rồi cứ thế mà đi làm việc. Những người bị cai ngục loại riêng,
gọi là “những tên bất trị” ở khám 6 và 7 thuộc Banh I, năm 1935, lúc phong
trào đấu tranh của tù nhân lên cao cũng bị xiềng hai người vào một. Những
tù chính trị bị cấm cố hầm trong dãy xà lim Banh II cũng bị xiềng cả trong
những giờ ra sân “hưởng không khí”.
Nếu người tù đã bị hình phạt nhốt ngay trong khám giam, ở xà lim hầm
tối, hay ở khám giam đặc biệt như Khám trị an ở Banh III thì thường phải
ăn cơm nhạt, uống nước lã và bị cùm một hay hai chân. Cường bức khổ sai
ở Hầm xay lúa là hình thức cuối cùng trong danh mục các biện pháp trấn áp
ghi trong quy chế Nhà tù Côn Đảo và cũng không nhà tù nào ở Đông
Dương xưa kia có hình thức đày đọa người tù giống như vậy.
Trong nỗi tuyệt vọng, có một số tù thường phạm đã tìm mọi cách nói lên
cho mọi người biết chế độ giết người ở Nhà tù Côn Đảo man rợ đến mức
nào, nỗi thống khổ cùng cực của người tù như thế nào, dù phải chết dưới
bàn tay kẻ thù. Huỳnh Văn Giáp đã làm được việc này. Anh bị truy tố về tội
mưu sát một tên giám thị có tiếng hung ác là tên Arun (Aroul) và được ra
cung khai trước tòa án xứ ở Sài Gòn. Anh khai rõ sự thật, làm cho quan tòa
phải ngạc nhiên, công chúng thì xúc động:
“Đời sống của tù nhân chúng tôi ở Côn Lôn, thực không sao chịu đựng
nổi. Làm việc quá sức người, ăn uống thiếu thốn và bẩn thỉu; ốm không có
thuốc men, không được chạy chữa; ngoài ra bọn gác dang vô cùng tàn ác,
hình phạt vô nhân đạo, lắm khi tôi tự hỏi, tôi có phải là người nữa không?
Khi đánh đập, gậy gộc bố xuống đầu chúng tôi như mưa, khiến chúng tôi
có những lúc phát điên lên, bởi vì không còn biết than thở nỗi khốn cùng đó
với ai nữa.
