D - CUỘC CẢI CÁCH NÔNG NÔ Ở
NGA GIỮA THẾ KỶ XIX
I - TÌNH HÌNH NƯỚC NGA GIỮA THẾ KỶ
XIX
1. Sự phát triển kinh tế nửa đầu thế kỷ XIX
Đến giữa thế ki XIX, nước Nga vẫn là một nước nông nghiệp lạc hậu,
quan hệ phong kiến chiếm địa vị thống trị. Hầu hết ruộng đất ở trong tay
giai cấp quý tộc địa chủ và nhà nước nông nô chuyên chế. Đến đầu những
năm 50 của thế kỷ XIX, chỉ có 20% ruộng đất được dùng để canh tác nông
nghiệp. Quyền sở hữu phong kiến trở thành trở lực chủ yếu của sự phát
triển sản xuất ở Nga.
Cũng trong thời gian này, tính chất tự nhiên của nền kinh tế nông
nghiệp dần dần thay đổi. Bọn địa chủ bị lôi cuốn vào sợi dây liên hệ thị
trường: tăng cường sản xuất lúa mì để bán, mở rộng việc trồng trọt các loại
cây công nghiệp, phát triển chăn nuôi và kinh doanh cây nguyên liệu cung
cấp cho nhà máy. Quan hệ hàng hóa xâm nhập vào nông thôn, nhất là ở
những vùng kinh tế tiểu nông phát triển. Đồng thời, ở một số nơi đã sử
dụng sức lao động làm thuê, áp dụng kỹ thuật mới, có khuynh hướng tư bản
chủ nghĩa. Nhưng sự tăng cường bóc lột nông dân theo phương thức phong
kiến bằng tô thuế, tạp dịch và trói buộc thân phận của họ với ruộng đất đã
ngăn trở sự chuyển biến sang chủ nghĩa tư bản, làm phá sản hàng loạt nông
dân và làm cho mối mâu thuẫn giữa nông dân và phong kiến thêm sâu sắc.
Trong thời gian này, nền sản xuất công nghiệp ở Nga cũng có nhiều
chuyển biến lớn. Bên cạnh những sản phẩm thủ công lâu đời như vải gai,
