chiếc thuyền Arao của Anh bị thủy quân Trung Quốc bắt giữ, còn Pháp thì
lấy cớ là các giáo sĩ bị giết hại để tấn công Trung Quốc.
Năm 1857, liên quân Anh Pháp đánh chiếm Quảng Châu. Quan lại nhà
Thanh đầu hàng, nhưng nhân dân khắp nơi nổi dậy, tự thành lập các đội vũ
trang của mình đánh đuổi quân xâm lược.
Ngày 25-6-1858, nhà Thanh buộc phải ký điều ước Thiên Tân, nhận
bồi thường cho Anh và Pháp, cho chúng phái sứ thần đến kinh đô, cho
chúng tự do đi lại, mở thêm hải cảng, giảm giá thuế và thực hiện quyền
lãnh sự tài phán. Chưa thỏa mãn, tháng 6-1859, Anh điều 18.000 quân và
Pháp phái 6.500 quân tiến công pháo đài Đại Cô. Tháng 10-1860, quân
Anh Pháp tiến vào Bắc Kinh cướp bóc, tàn phá, đốt cháy và cướp hết của
cải trong khu Viên minh viên - một công trình kiến trúc vô cùng tráng lệ
của nhân dân Trung Quốc. Vua nhà Thanh chạy trốn sang Nhiệt Hà và sai
em ruột là Cung Thân vương đi cầu hòa.
Ngày 24-10-1860, điều ước Bắc Kinh khắt khe và nhục nhã hơn đã
được ký kết. Ngoài những điều khoản của hiệp ước Thiên Tân, nhà Thanh
còn phải công nhận những điều sau đây:
- Cắt vùng Cửu Long ti cho Anh.
- Mở thêm cửa biển Thiên Tân.
- Bồi thường cho Anh, Pháp, mỗi nước 8 triệu lạng bạc.
Cuộc Chiến tranh thuốc phiện lần thứ hai kết thúc bằng hiệp ước đầu
hàng của Mãn Thanh. Bọn đế quốc nhờ điều ước này đã hợp pháp hóa việc
thọc sâu vào nội địa Trung Quốc. Hiệp ước đã bảo đảm cho sự câu kết càng
ngày càng chặt chẽ giữa đế quốc và phong kiến. Nhà Thanh dựa vào đế
quốc để duy trì nền thống trị thối nát của mình. Bọn đế quốc dùng nhà
Thanh làm bình phong để dễ bề bóc lột nhân dân Trung Quốc. Bọn chúng
cùng nhau dìm cuộc đấu tranh của nông dân trong biển máu.
3. Thời kỳ tan rã của Thái bình thiên quốc
