Viên là người gian giảo, hai mặt, vờ hứa hẹn với phái Duy tân, nhưng lại
mật báo cho phái thủ cựu. Vì vậy, khi định nhờ Viên dấy binh trừ phái thủ
cựu thì sự việc bị vỡ lở. Thái hậu ra lệnh bắt vua Quang Tự và tịch thu tất
cả ấn tín. Đồng thời ra lệnh bắt Khang Hữu Vi và những người cùng hoạt
động với ông. Khang Hữu Vi và Lương Khải Siêu đều trốn sang Nhật.
Một số lãnh tụ phái Duy tân bị bắt, 6 nhà lãnh đạo phong trào Duy tân
bị giết là Đàm Từ Đồng, Dương Thâm Tú, Dương Nhuệ, Lâm Húc, Lưu
Quang Đệ, Khang Quảng Nhân. Lịch sử Trung Quốc gọi đó là 6 quân tử
tuẫn nạn của chính biến Mậu Tuất.
Trong lúc này, phái thủ cựu tung tin là vua bị bệnh nặng, nhằm phế bỏ
Quang Tự. Ở Bắc Kinh, không khí khủng bố tràn ngập trên đường phố. Tất
cả chiếu lệnh của phái Duy tân đều phải hủy bỏ, chế độ chuyên chế cũ được
khôi phục. Cuối cùng, 103 ngày Duy tân bị thất bại hoàn toàn.
3. Nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử của phong trào Duy
tân
Cuối thế kỷ XIX, những người Duy tân của Trung Quốc muốn đưa đất
nước đi lên con đường tư bản chủ nghĩa bằng biện pháp cải lương, không
tiêu diệt cơ sở kinh tế và xã hội của chế độ phong kiến. Họ đã nỗ lực tuyên
truyền vận động, chuẩn bị và tiến hành 103 ngày biến pháp nhưng hoàn
toàn thất bại.
Những người theo phái Duy tân lúc đó là đại biểu của bộ phận tư sản
tự do mới từ địa chủ quan liêu chuyển hóa thành. Trên cơ sở của kinh tế tư
bản Trung Quốc còn vô cùng nhỏ bé, giai cấp tư sản chưa có địa vị độc lập
trong xã hội nên không thể cải tạo chế độ chuyên chế phong kiến mà không
phát động lực lượng cách mạng của quần chúng. Nhưng họ không tin vào
lực lượng quần chúng, không dám lãnh đạo, phát động phong trào quần
chúng. Họ vẫn mang ảo tưởng là lấy cơ cấu chính quyền phong kiến làm cơ
sở cho phong trào Duy tân, dùng phương pháp thỏa hiệp với chính quyền
