tranh với Anh, công ty tàu biển Đức đã có nhiều tàu chạy trên các tuyến
đường từ Xiêm ra nước ngoài.
Tư bản Nhật cũng xuất hiện và tăng cường ảnh hưởng rất nhanh trên
thị trường Xiêm. Còn tư bản Pháp đóng vai trò chủ yếu là kẻ cho vay nặng
lãi cho nhà nước và giai cấp quý tộc-tư sản Xiêm.
Như vậy, cuộc cải cách do các vua Rama V và Rama VI tiến hành đã
tạo cho nước Xiêm một bộ mặt mới theo mẫu hình phương Tây. Nhưng vì
không có một giai cấp tư sản lớn mạnh nên toàn bộ cuộc cải cách này đều
do nhà nước quân chủ phong kiến Rama tiến hành. Nó không động chạm
đến nền tảng của nền kinh tế phong kiến là chế độ ruộng đất, vẫn duy trì
các hình thức bóc lột phong kiến đối với nông dân, vẫn bảo vệ quyền lực
của giai cấp quý tộc trong mọi lĩnh vực của đời sống. Cho nên, kết quả của
quá trình cải cách tuy có một số nét tiến bộ theo hướng tư bản chủ nghĩa,
nhưng không tạo cho đất nước một bước chuyển biến cách mạng khi bước
vào quỹ đạo tư bản chủ nghĩa thế giới.
Đồng thời, ảnh hưởng của tư bản phương Tây trong đời sống chính trị
và kinh tế của Xiêm thông qua việc thi hành các hiệp ước không bình đẳng
vẫn kìm giữ nước này trong vòng lệ thuộc. Sự cạnh tranh của tư sản người
Hoa cũng hạn chế trên một chừng mực đáng kể bước phát triển của nền
kinh tế dân tộc Xiêm.
3. Đấu tranh ngoại giao để thủ tiêu các hiệp ước bất bình đẳng
Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX, Xiêm mở cuộc thương lượng ngoại
giao với hy vọng từng bước tiến tới thủ tiêu các hiệp ước bất bình đẳng.
Năm 1897 sau khi ký xong những hiệp ước với Anh và Pháp, vua Rama V
liền đi sang một số nước châu Âu để gặp Chính phủ Anh, Pháp, Đức,
Nga… Chính phủ Xiêm lúc đầu dựa vào Nga, nhờ Nga đóng vai trò trung
gian điều hòa quan hệ giữa Xiêm và Pháp. Kết quả dàn xếp của đại diện
Nga ở Băng Cốc là cuộc hội đàm giữa toàn quyền Đông Dương Đume năm
