3. Sự sụp đổ chính quyền Girôngđanh
Những đạo quân cách mạng Pháp tiến vào Bỉ, Đức. Các vương quốc
Đức, Savoa, Nixơ giương cao khẩu hiệu “Hòa bình với lều gianh, chiến
tranh với lâu đài” được nhân dân các địa phương hoan nghênh nhiệt liệt.
Trái lại, bọn cầm quyền nước Anh và các nước quân chủ châu Âu lo sợ vì
cách mạng Pháp đang đe dọa tới thị trường của Anh và làm rung chuyển
nền thống trị phong kiến chuyên chế ở các nước châu Âu.
Năm 1793, các nước Anh, Áo, Phổ, Hà Lan, Tây Ban Nha, vương
quốc Napôli, Xacđênha và các quốc gia Đức nhỏ liên minh lại để chống
nước Pháp cách mạng. Kẻ cầm đầu và cổ vũ liên minh là nước Anh, muốn
bóp chết cách mạng Pháp để chiếm lấy thị trường, các thuộc địa của Pháp.
Đế chế Nga hoàng ủng hộ liên minh, tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao
với Pháp tháng 2-1793. Như vậy nước Cộng hòa Pháp non trẻ cùng một lúc
phải đương đầu với âm mưu phản loạn bên trong và liên minh phong kiến
bên ngoài. Tháng 3-1793, bọn phong kiến phản động nổi dậy ở Văngđê.
Các sĩ quan Girôngđanh đầu hàng quân địch ở nhiều nơi, các quý tộc phong
kiến câu kết với Girôngđanh nổi loạn, nhất là ở Lyông, tàn sát hàng chục
hội viên Giacôbanh. Tỉnh thế trở nên vô cùng nguy kịch.
Ngay từ tháng 3, những người “Điên dại” đã yêu cầu đuổi bọn
Girôngđanh ra khỏi Hiệp hội. Nhưng mãi đến khi chính sách phản động
Girôngđanh lộ rõ, phái Giacôbanh mới ủng hộ những yêu sách trên. Dưới
áp lực của phái Giacôbanh, các Tòa án đặc biệt trừng trị bọn phản cách
mạng được thành lập, chính sách giá tối đa được ban hành. Ủy ban khởi
nghĩa được thành lập. Ngày 31-5 ủy ban kêu gọi nhân dân khởi nghĩa.
Nhân dân có vũ trang bao vây Hiệp hội và đuổi các đại biểu Girôngđanh ra
khỏi Hiệp hội. Những tin tức về các cuộc phiến loạn của bọn Girôngđanh ở
các địa phương đưa về càng làm cho quần chúng Pari sôi sục căm thù.
Ngày 2-6 Hiệp hội bị bao vây bởi đại bác của quân Vệ quốc và hàng vạn
quần chúng buộc phải ra lệnh bắt 22 đại biểu Girôngđanh. Chính quyền
Girôngđanh sụp đổ, chuyển sang tay phái Giacôbanh. Cuộc khởi nghĩa
