bỏ lập trường mácxít, lùi bước trước phái Látxan. Ngay từ khi đại hội khai
mạc, Mác và Ăngghen đã phê bình những luận điểm cơ hội chủ nghĩa của
cương lĩnh, song những người lãnh đạo phái Aidơnắc không chịu tiếp thu
và giấu kín, những nhận xét của Mác không cho quần chúng biết. Sau này,
năm 1891 Ăngghen đã công bố tập tài liệu đó, dưới nhan để “Phê phán
cưang lĩnh Gôta”
làm bài học chung cho giai cấp vô sản thế giới.
Ảnh hưởng lớn mạnh của phong trào xã hội chủ nghĩa (trong cuộc bầu
cử năm 1877 được 12 đại biểu) làm cho giai cấp thống trị lo ngại. Nhân hai
vụ ám sát hụt vua Đức năm 1878 của những phần tử vô chính phủ, Bixmác
công bố “đạo luật đặc biệt”, giải tán các tổ chức công nhân, đóng cửa các
tòa báo công nhân, bắt bớ và truy nã hàng loạt đảng viên.
Trước sự tấn công của Bixmác, những người lãnh đạo đảng tuyên bố
giải tán đảng. Nhưng quần chúng ở các cơ sở đã biểu thị thái độ kiên quyết
và vững vàng hơn nhiều. Họ tự thành lập những tổ chức bí mật và tiếp tục
hoạt động. Tạp chí “Người xã hội dân chủ” được xuất bản và truyền đi
bằng “bưu điện đỏ” - đường dây bí mật do quần chúng tổ chức - đến tay
công nhân. Năm 1890, “đạo luật đặc biệt” bị hủy bỏ, đảng Xã hội dân chủ
lại ra hoạt động công khai, có ảnh hưởng rất lớn: số phiếu bầu cử tăng lên,
đoàn viên công đoàn ngày càng đông đảo, cuộc biểu tình ngày 1-5-1890
được tiến hành rầm rộ. Đại hội công đoàn toàn Đức năm 1892 ở Anbecxtat
quyết định kết nạp những công nhân chưa có tổ chức và thừa nhận quyền
bình đẳng của phụ nữ.
Năm 1891, đại hội đảng Xã hội dân chủ họp ở Ecphuôcnơ thông qua
cương lĩnh mới tiến bộ hơn cương lĩnh Gôta. Trong đó đã thừa nhận cuộc
đấu tranh giữa tư sản và vô sản nhất định sẽ dẫn tới chủ nghĩa xã hội.
Cương lĩnh đề ra yêu cầu đấu tranh đòi quyền tổng tuyển cử, ngày làm 3
giờ, quyền bãi công, hội họp… Tuy nhiên cũng còn có nhiều điểm nhân
nhượng chủ nghĩa cơ hội: không nêu lên nhiệm vụ lật đổ nền quân chủ và
xây dựng nhà nước cộng hòa dân chủ, không đề cập tới vấn đề chuyên
chính vô sản, coi tôn giáo là việc riêng của mỗi người và không đả động tới
vấn đề ruộng đất.
