hàng dệt cổ truyền của Trung Quốc bị mất khả năng tiêu thụ.
Do việc buôn bán bất bình đẳng với nước ngoài, bạc trắng của Trung
Quốc chạy ra nước ngoài ngày càng nhiều. Nông dân phải nộp thuế bằng
bạc trắng rất nặng. Họ phải bán lúa lấy tiền rồi mua bạc trắng của bọn nhà
giàu với giá cắt cổ để nộp thuế. Địa chủ bắt nông dân nộp tô bằng bạc
trắng. Gánh nặng bồi thường chiến tranh đổ lên đầu nông dân. Lúc giáp hạt,
mất mùa, người nông dân còn bị bọn cho vay nặng lãi bóc lột thêm.
Những biến động về kinh tế làm cho xã hội Trung Quốc phân hóa
nhanh chóng. Về mặt giai cấp, nó đã đẻ ra một giai cấp công nhân làm
thuê, trong đó một bộ phận công nhân công nghiệp tiên tiến cũng ra đời
như công nhân đóng tàu, công nhân các xưởng máy v.v.. ở Hương Cảng,
Quảng Châu, Thượng Hải, Phúc Châu… đã xuất hiện bộ phận công nhân
hiện đại đầu tiên của Trung Quốc. Nền kinh tế thực dân cũng đẻ ra một giai
cấp tư sản mại bản, tiếp tay cho bọn tư bản nước ngoài. Họ thu mua hàng
của Trung Quốc, vận chuyển cho đế quốc và mua hàng nước ngoài bán ở
thị trường trong nước. Họ dựa vào đế quốc cả về thế lực quân sự, chính trị,
kinh tế để làm ăn, trở thành đồng bọn với đế quốc trong mục tiêu lợi nhuận
và do đó quên mất quyền lợi của dân tộc.
Tóm lại, cuộc Chiến tranh Thuốc phiện là một cuộc chiến tranh xâm
lược của chủ nghĩa tư bản phương Tây để tìm kiếm thị trường Trung Quốc.
Về phía Trung Quốc, cuộc chiến tranh tự vệ của nhân dân diễn ra rất
quyết liệt nhưng cuối cùng bị thất bại. Phong kiến Mãn Thanh quá yếu đuối
không gánh nổi sứ mạng cứu dân tộc. Chúng coi quyền lợi giai cấp, ngai
vàng của chúng lớn hơn quyền lợi dân tộc. Cuộc đấu tranh chống ngoại
xâm do thiếu lãnh đạo thống nhất, nên diễn ra một cách tản mạn và tự phát,
cuối cùng đi đến thất bại.
Sự thâm nhập của chủ nghĩa thực dân đã tàn phá nền kinh tế Trung
Quốc. Nhân dân Trung Quốc, nhất là nông dân chịu mọi hậu quả nặng nề
của chính sách nô dịch. Đời sống khổ cực, mâu thuẫn giai cấp ngày càng
