tân hồi cuối thế kỷ XIX của Trung Quốc, là trí thức tiến bộ lúc bấy giờ.
Năm 1895, Khang Hữu Vi vào kinh thi giữa lúc triều đình Mãn Thanh ký
điều ước Mã Quan đầu hàng nhục nhã. Phẫn uất trước sự kiện này, ông đã
khởi thảo “Bức thư vạn chữ” (Vạn ngôn thư), có 1300 thí sinh ký tên, đề
nghị không phê chuẩn hiệp ước này và đòi tiến hành cải cách làm cho đất
nước giàu mạnh. Việc làm của ông đã gây chấn động lớn ở kinh thành.
Khang Hữu Vi thi đỗ tiến sĩ, được bổ làm ở bộ Công nên có cơ hội hoạt
động cho chủ trương Duy tân của ông.
Tháng 6 năm 1896, ông đưa thư đề nghị biến pháp. Tình cờ, thư này
đến tay vua Quang Tự, được Quang Tự đồng tình; nên từ đó, hoạt động
Duy tân càng có thế phát triển.
Để chuẩn bị lý luận, tư tưởng và tổ chức cho công cuộc biến pháp,
tháng 7-1896 ông ra báo Trung ngoại ký văn tuyên truyền tư tưởng Duy
tân. Tháng 8-1896 ông tổ chức Cường học hội. Khang Hữu Vi cùng học trò
ưu tú của ông là Lương Khải Siêu và phái Duy tân đi tuyên truyền diễn
thuyết khắp nơi. Tổ chức Cường học hội được thành lập ở nhiều tỉnh lớn
như Thượng Hải, Nam Kinh v.v… Phái thủ cựu lo sợ trước ảnh hưởng của
tư tưởng Duy tân, tháng 1-1897 ra lệnh cấm các hội này. Tuy vậy, phái Duy
tân vẫn hoạt động mạnh mẽ. Các tổ chức Duy tân được thành lập ở khắp
nơi (bằng những tên gọi khác).
Phong trào Duy tân chủ yếu chỉ hoạt động trong tầng lớp quan lại, sĩ
phu có ý thức tiếp thu tư tưởng biến cách, tầng lớp địa chủ tiến bộ, phú
thương và tư sản dân tộc mới lớn lên. Phong trào này không đi sâu vào
quần chúng nhân dân lao động, không động viên và cũng không muốn dùng
lực lượng nhân dân làm hậu thuẫn cho biến cách. Có thể nói tư tưởng Duy
tân của Trung Quốc lúc bấy giờ là đại diện cho tư tưởng tư sản tự do, mong
xã hội biến đổi theo ước muốn hạn chế của họ.
Nội dung cương lĩnh hoạt động của phong trào Duy tân là :
- Kinh tế:
