D - PHONG TRÀO NGHĨA HÒA
ĐOÀN
Sau chiến tranh Giáp Ngọ (1894-1895), các nước đế quốc
tăng cường xâu xé Trung Quốc. Mâu thuẫn giữa nhân dân Trung
Quốc và bọn đế quốc ngày càng gay gắt. Nhân dân Trung Quốc
khắp nơi tự động đứng dậy chống đế quốc, nhất là cuộc đấu
tranh của nông dân vùng Sơn Đông, Trực Lệ do Nghĩa hòa đoàn
lãnh đạo.
I. NGUỒN GỐC VÀ SỰ PHÁT TRIỂN BAN
ĐẦU CỦA NGHĨA HÒA ĐOÀN
Tên thật của Nghĩa hòa đoàn là Nghĩa hòa quyền, vốn là một phái tách
từ Bạch liên giáo. Những người nông dân trong tổ chức này luyện tập
quyền thuật và cho rằng đọc thần chú có thể chống được súng đạn, nên
được gọi là Nghĩa hòa quyền, sau đổi thành Nghĩa hòa đoàn.
Năm 1895, đế quốc Nhật vào Sơn Đông, Nghĩa hòa quyền cùng Hội
Tiểu đao chuẩn bị tổ chức quần chúng chống lại. Đứng trước nguy cơ dân
tộc ngày càng rõ rệt, lá cờ “phản Thanh phục Minh” của Nghĩa hòa quyền
trong thực tế đã thêm nhiệm vụ phản đế. Nghĩa hòa quyền phát động một
phong trào chống sự xâm lược của nước ngoài ở vùng Trực Lệ, Sơn Đông.
Trong thời kỳ chiến tranh Trung-Nhật, bọn Nhật tàn phá đất Sơn Đông
và Trực Lệ. Tiếp đó, bọn đế quốc tranh giành nhau phân chia phạm vi thế
lực: Đức chiếm Giao Châu Loan, Anh chiếm Hải Sâm Uy (các khu vực này
đều thuộc tỉnh Sơn Đông), Nga hoàng chiếm Lữ Thuận, Đại Liên (gần Trực
