đơn, biểu ngữ, Nghĩa hòa đoàn nói rõ mục đích nổi dậy của họ là vì hơn 40
năm nay bọn tư bản Âu châu hoành hành khắp nơi trên đất Trung Quốc. Họ
thề với nhau là trong 3 tháng phải giết hết “dương nhân”, không cho một
tên nào còn ở lại đất “Trung Nguyên”.
Nghĩa hòa đoàn là phong trào nông dân tự phát, nhận thức về phương
pháp đấu tranh còn rất hạn chế. Họ tin vào việc học binh pháp, học quyền
thuật rồi đến phá đường sắt, chặt dây điện, phá tàu chiến, đốt nhà ga. Đồng
thời, họ còn phá các cửa hàng ngoại quốc và cướp phá tất cả các cửa hàng
nào có hàng nước ngoài.
Quân Nghĩa hòa đoàn hầu như khống chế cả Thiên Tân và Bắc Kinh.
Thế lực của Nghĩa hòa đoàn đã vượt quá xa khả năng khống chế của triều
Thanh chiếm lĩnh một vùng rộng lớn, vào tới Bắc Kinh. Nhà Thanh không
có khả năng dập tắt ngọn lửa phẫn nộ đang bùng cháy trong nhân dân, nên
buộc phải công nhận hoạt động hợp pháp của Nghĩa hòa đoàn.II. CUỘC
ĐẤU TRANH ANH DŨNG CỦA NGHĨA HÒA ĐOÀN CHỐNG ĐẾ
QUỐC
Tháng 4 năm 1900, các nước Anh, Pháp, Đức, Mỹ v.v… gửi công hàm
cho chính phủ nhà Thanh yêu cầu trong 2 tháng phải quét sạch quân Nghĩa
hòa đoàn. Tiếp theo đó, các binh thuyền của Anh, Pháp, Đức, Ý, Mỹ, Nga
vào cửa Đại Cô và tuyên bố sẽ vào Bắc Kinh. Ngày 21 tháng 5, đoàn ngoại
giao các nước đế quốc lại gửi công hàm đòi xử tội Nghĩa hòa đoàn và
những quan lại không chịu trấn áp phong trào.
Tình hình trở nên nghiêm trọng, trước mắt, chính phủ nhà Thanh bị
một bên là bọn đế quốc diễu võ giương oai tiến công Trung Quốc, một bên
là quân Nghĩa hòa đoàn khống chế triều đình.
Thượng tuần tháng 6 năm 1900, các nước đế quốc đã phái hơn 3.000
quân vào Thiên Tân. Ngày 10 tháng 6, binh lính của Anh, Đức, Nga, Pháp,
Mỹ, Nhật, Áo từ Thiên Tân tiến lên Bắc Kinh. Nhưng đường sắt bị phá hết,
nên đội quân này tiến rất chậm chạp và dọc đường luôn luôn bị nghĩa quân
chận đánh.
