Chương XX - CAMPUCHIA
I. SỰ XÂM NHẬP CỦA THỰC DÂN PHƯƠNG
TÂY VÀO CAMPUCHIA
1. Campuchia trước khi thực dân Pháp xâm lược
Là một quốc gia có nền văn hóa lâu đời, Vương quốc Campuchia
thành lập từ thế kỷ VII, nhưng từ thế kỷ IX đến thế kỷ XV mới bước vào
thời kỳ cực thịnh. Chính trong thời gian này, nhân dân Campuchia đã để lại
cho gia tài văn hoá nhân loại kiến trúc Ăngko Vát, Ăngko Thom hùng vĩ.
Nó trở thành một trong những kỳ quan thế giới. Đó cũng chính là thời kỳ
mà văn hóa, xã hội, kinh tế đều đạt đến trình độ phát triển. Những dấu tích
còn lại đến ngày nay của tài liệu bi ký, mạng lưới thủy lợi đều ghi nhận thời
kỳ phát triển vẻ vang trên.
Vào đầu thế kỷ XVI, người Bồ Đào Nha đã từ căn cứ Mã Lai đến
thăm dò Campuchia. Sau đó người Tây Ban Nha cũng hoạt động ở
Campuchia. Có lúc, người Tây Ban Nha tưởng chừng đã đặt được cơ sở
vững chắc cho mình ở Campuchia như dưới thời vua Bavôm Rêachêa II
(1598). Nhưng vụ mưu chiếm Phnôm Pênh do họ gây ra không thành. Dưới
thời vua Pônhêathan (1642-1659) thực dân Hà Lan cũng định nhẩy vào,
nhưng bị thất bại.
2. Thực dân Pháp xâm lược Campuchia và đặt nền thống trị
Vào giữa thế kỷ XIX, cuộc tranh giành phạm vi thế lực giữa Anh và
Pháp ở Đông Nam Á ngày càng quyết liệt. Nhưng thực ra công cuộc xâm
lược của thực dân Pháp ở Campuchia đã bắt đầu từ rất sớm.
