Công xã nông thôn bị phá vỡ. Ruộng đất và các địa sản khác của Công xã
như đất hoang, bãi chăn nuôi, rừng, mỏ… đều thuộc quyền sở hữu của
Công ty. Chế độ sở hữu ruộng đất phong kiến không bị thủ tiêu mà trái lại
được duy trì và củng cố dưới quyền hành vô hạn của Công ty Đông Ấn Độ.
Đồng thời, thực dân Anh mở những đồn điền rộng lớn trồng thuốc
phiện, chàm, cà phê, thuốc lá để đem bán trên thị trường thế giới. Thuốc
phiện trồng ở vùng Bengan chiếm vị trí quan trọng trong việc buôn bán
giữa Anh với Trung Quốc và trở thành ngòi nổ của cuộc chiến tranh xâm
lược Trung Quốc.
Công thương nghiệp - Đối với nước Anh tư bản chủ nghĩa, Ấn Độ là
một thuộc địa giầu có nguyên liệu đáp ứng nhu cầu của nền công nghiệp và
là một thị trường tiêu thụ hàng hóa, đem lại nguồn lợi nhuận to lớn.
Thực dân Anh thi hành chính sách thuế quan không bình đẳng: thuế
hàng hóa của Anh nhập vào Ấn Độ chỉ bằng 2 - 3,5% giá trị hàng hóa trong
khi hàng Ấn Độ nhập vào Anh phải chịu thuế 20 - 30%. Sự chênh lệch đó
làm cho hàng hóa Anh tràn ngập thị trường Ấn Độ với giá rẻ và chất lượng
tốt hơn. Ấn Độ từ một nước xưa nay xuất khẩu vải biến thành nơi nhập
khẩu vải của Anh.
Tình hình đó làm cho nền thủ công nghiệp lâu đời của Ấn Độ bị tàn
lụi và hàng chục vạn thợ thủ công bị phá sản. Ở vùng Mađrat, trong vòng
ba mươi năm đầu thế kỷ XIX, mức thu nhập của thợ dệt giảm 75% và gần
60% thợ dệt biến thành con nợ của bọn cho vay. Nhiều thành thị xưa kia
nổi tiếng về các sản phẩm thủ công bị suy tàn dần.
Trong khi đó, một số hải cảng được mở rộng, đường sắt được xây
dựng, một số xưởng lắp ráp hoặc sửa chữa xuất hiện nhằm tạo điều kiện
thuận lợi cho việc vơ vét của cải và chuyên chở hàng hóa giữa Anh và Ấn
Độ. Góp phần vào việc khai thác thuộc địa và buôn bán sản phẩm công
nghiệp của Anh là tầng lớp tư sản mại bản Ấn Độ mới ra đời, có quyền lợi
gắn liền với chủ nghĩa tư bản Anh. Một bộ phận tư sản công nghiệp Ấn Độ
bắt đầu mở những công trường thủ công nhỏ bé, chịu sự kiểm soát và chèn
