đồn trại và các cơ sở của thực dân Anh. Ở nhiều nơi, họ tấn công cả vào
bọn quý tộc phong kiến, nhất là vào bọn Daminđa, kẻ bóc lột tàn tệ và chỗ
dựa xã hội của thực dân Anh. Vì vậy, có thể coi đây là cuộc khởi nghĩa dân
tộc.
Chính sách thống trị của thực dân Anh ít nhiều động chạm tới quyền
lợi của giai cấp phong kiến. Phản ứng của họ là muốn chống Anh để bảo vệ
đặc quyền giai cấp. Cho nên ngay cả lúc một bộ phận phong kiến nào đó
tham gia chiến đấu thì mục tiêu của họ cũng khác biệt với mục tiêu của
quần chúng. Khi mà đông đảo nông dân và thợ thủ công ở tình trạng phân
tán chưa có một giai cấp mới đứng ra thì quyền lãnh đạo dễ dàng rơi vào
tay phong kiến. Một số ít có tinh thần yêu nước, gắn bó cùng nhân dân
chiến đấu tới cùng như Maulêvi Acmet, Lăcsmi Bai, Tanchia Tôpi,
Băctơ… Còn phần lớn sợ hãi trước sức mạnh của cuộc khởi nghĩa, lo lắng
cho quyền lợi riêng tư đã cam tâm quỳ gối trước bọn xâm lược.
Thái độ đầu hàng của giai cấp phong kiến đã gây nhiều tác hại cho
phong trào quần chúng. Nó bộc lộ một nhược điểm lớn của xã hội Ấn Độ
khi đó là thiếu một giai cấp tiên tiến có đủ khả năng lãnh đạo cuộc đấu
tranh đi đến thắng lợi. Những người chỉ huy nghĩa quân không có tầm nhìn
chiến lược, không thấy được hướng đi của phong trào. Mục tiêu phục hồi
một quốc gia phong kiến độc lập khi đó không còn đủ sức động viên toàn
thể lực lượng của đất nước nữa.
Một nguyên nhân quan trọng khác của sự thất bại là tình trạng phân
tán, hoạt động rời rạc của lực lượng khởi nghĩa. Ngay khi cuộc khởi nghĩa
phát triển mạnh, nhiều nơi vẫn không có phong trào hưởng ứng. Miền Nam
Ấn, vùng Bengan, một số vương quốc phía Tây bắc còn nằm im. Thực dân
Anh lợi dụng điều này để cô lập khu vực khởi nghĩa và thậm chí sử dụng
sức người và của ở những nơi đó để bổ sung lực lượng đàn áp nghĩa quân.
Cuộc khởi nghĩa 1857-1859 bị thất bại nhưng đã chiếm một vị trí quan
trọng trong lịch sử Ấn Độ. Nó biểu lộ tinh thần yêu nước, ý chí chống xâm
lược của nhân dân Ấn Độ. Cùng với phong trào đấu tranh chống Pháp của
