theo ông việc đó không thể thực hiện được. Ông chủ trương điều hòa chế
độ tư hữu, chuyển từ chế độ đại sở hữu sang tiểu tư hữu. Trên cơ sở đó, nếu
không diệt trừ tận gốc cái xấu xa của xã hội thì cũng có thể giảm bớt đến
mức tối thiểu những sự bất bình đẳng. Ông đưa ra một số cải cách: đặt thuế
lũy tiến đánh vào tài sản, hạn chế quyền thừa kế gia tài… Điểm nổi bật
trong quan niệm chính trị của ông là vấn đề chế độ nhà nước. Trong khi
Môngtexkiơ tin tưởng vào nhà nước quân chủ lập hiến, Vônte và Điđơrô
trông chờ vào một vị “minh quân” thì Ruxô chủ trương thiết lập một nhà
nước cộng hòa. trong đó bảo đảm hoàn toàn chủ quyền của nhân dân, bảo
đảm quyền tự do, bình đẳng và tư hữu tài sản. Cương lĩnh chính trị tiến bộ
của Ruxô có ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình tiến triển của cách mạng
Pháp, đặc biệt là trong thời kỳ Giacôbanh.
Các nhà tư tưởng Pháp, mặc dù có những quan điểm khác nhau, phản
ánh quyền lợi của các giai cấp khác nhau, nhưng trong thời kỳ khủng hoảng
của chế độ phong kiến, họ đều chĩa mũi nhọn vào chính quyền quân chủ
chuyên chế và đòi hỏi thay thế bằng một chế độ xã hội mới. Cuộc đấu tranh
đó lan tràn trên mọi lĩnh vực triết học, văn học, khoa học, nghệ thuật v.v…
nhằm mở ra một chân trời mới trong lịch sử loài người. Chính vì thế mà
trào lưu tư tưởng tiến bộ và cách mạng đó đã vượt ra khỏi nước Pháp, có
ảnh hưởng khắp châu Âu và “những nhà duy vật Pháp vẫn làm cho thế kỷ
XVIII thành ra chủ yếu là thế kỷ của nước Pháp”.
6. Chế độ phong kiến khủng hoảng trầm trọng
Cuối thế kỷ XVIII, nền quân chủ chuyên chế phong kiến Pháp đã lâm
vào tình trạng khủng hoảng trầm trọng. Năm 1787-1789, nạn khủng hoảng
công nghiệp và thương nghiệp xảy ra làm ngừng trệ mọi hoạt động kinh
doanh, nhiều công xưởng phải đóng cửa, nhiều công trình xây dựng phải
ngừng lại, nạn thất nghiệp lan tràn… Đồng thời nạn mất mùa lại xảy ra
cùng với mưa đá, những kỳ giá lạnh bất thường vào mùa đông 1788-1789
khiến cho vùng trồng nho bị thất thu nặng nề, khắp nơi đói kém. Trong khi
đó, giai cấp quý tộc vẫn không ngừng tăng cường bóc lột, phục hồi thuế cũ,
