Chu vốn là một bộ lạc lâu đời. Vào cuối triều Hạ, bộ lạc này sống ở
vùng Thiểm Tây, Cam Túc ngày nay. Về sau, do bị các bộ lạc Nhưng, Địch
quấy phá, thủ lĩnh bộ lạc Chu là Cổ Công Đản Phụ mang dân dời đến Kỳ
Sơn (nay ở đông bắc huyện Kỳ Sơn, tỉnh Thiểm Tây) và định cư ở đó.
Đến đời cháu của Cổ Công Đản Phụ là Cơ Xương (sau là Chu Văn
Vương) kế vị, bộ lạc Chu đã rất lớn mạnh. Chu Văn Vương là một nhà
chính trị tài giỏi. Cuộc sống của ông hoàn toàn ngược với Trụ. Trong khi
Trụ thích uống rượu, săn bắn và lạm dụng hình phạt thì Chu Văn Vương
cấm uống rượu, không cho phép quý tộc săn bắn, giẫm đạp lên hoa màu
của nhân dân. Ông khuyến khích nhân dân nuôi nhiều bò dê và trồng nhiều
lương thực. Ông còn khiêm tốn tiếp đãi những người có tài, vì vậy thu hút
được nhiều nhân tài đi theo. Sự lớn mạnh của bộ lạc Chu là mối uy hiếp lớn
với triều Thương. Một đại thần là Sùng Hầu Hổ nói xấu Chu Văn Vương
với Trụ, nói: "ảnh hưởng của Chu Văn Vương rất lớn, nếu cứ để như thế sẽ
nguy hại cho triều Thương."
Trụ liền hạ lệnh bắt Chu Văn Vương, giam ở Dĩu Lý (nay ở huyện
Thang Âm, tỉnh Hà Nam). Các quý tộc ở bộ lạc Chu phải đưa nhiều gái
đẹp, ngựa tốt và châu báu đến dâng cho Trụ Vương và biếu các đại thần.
Trụ Vương thấy gái đẹp và châu báu liền cười tít mắt, nói: "Những thứ này
đủ để chuộc Cơ Xương" liền ra lệnh tha Chu Văn Vương về.
Chu Văn Vương thấy Trụ Vương ngu tối, bạo ngược, không được lòng
dân, liền quyết định đánh đổ triều Thương. Nhưng bên cạnh ông thiếu một
người có tài năng quân sự để chỉ huy tác chiến. Ông ra sức kiếm tìm.
Một hôm, Chu Văn Vương ngồi xe, dẫn theo con và một số quân lính
đi săn ở bờ Bắc sông Vị Thủy. Ông nhìn thấy một ông già đang ngồi bên bờ
sông câu cá. Đoàn người ngựa đi tới, nhưng ông già đó làm như không nhìn
thấy, vẫn lặng thinh ngồi câu. Thấy lạ, Văn Vương liền xuống xe, đi tới, nói
chuyện với lão già nọ. Sau khi nói chuyện, được biết ông già tên là Khương
