rằng: "Vua tự làm tướng chống giữ, sai binh sĩ đóng cọc ngăn sông"
56
. Mặc
dù sử không chép rõ nhưng diễn biến và kết cục của chiến cuộc cho thấy Lê
Hoàn đã tích cực tổ chức phòng vệ, đặt việc phòng thủ lên hàng đầu, có ý
nghĩa quyết định đối với toàn cuộc như thế nào. Hàng loạt câu hỏi được đặt
ra khiến ta phải suy nghĩ: Tại sao chiến lược đánh nhanh thắng nhanh "sét
đánh không kịp bịt tai" của giặc Tống hoàn toàn bị phá sản? Tại sao chiến
sự chỉ diễn ra ở vùng Bạch Đằng - Hoa Bộ vùng Lục Đầu (sông Đồ Lỗ, trại
Phù Lan), nói một cách khác chỉ dừng lại ở vùng Bắc, Đông Bắc xa trung
tâm? Sao chỉ có một đạo quân bộ của Trần Khâm Tộ đơn độc tiến vào
đường Tây Kết để đợi bị tiêu diệt ở đấy? Có nhiều lý do, trong đó có tổ
chức phòng ngự và hiệu quả của phòng ngự do Lê Hoàn và các tướng lĩnh
thực hiện.
Từ một cái nhìn bao quát, xuất phát từ phòng ngự tích cực là một
trong những tư tưởng quân sự chủ đạo hồi thế kỷ X, vấn đề cảnh giác
phòng vệ không phải đợi đến khi có giặc mới đặt ra với các nhà quân sự.
Với tầm mắt nhìn xa trông rộng, với ý thức "biết mình biết người", các nhà
quân sự Đinh Bộ Lĩnh, Lê Hoàn đã lường trước và xử lý mọi mặt hoạt động
chính trị, ngoại giao, quân sự với tinh thần cảnh giác cao độ. Việc phòng
chống giặc Tống, muộn nhất cũng được tổ chức phát động bắt đầu từ khi
được tin từ Lạng Châu tâu báo về, tức vào tháng 7 năm Canh Thìn (8-980).
Các việc Dương Thái hậu chọn cử Phạm Cự Lạng làm Đại tướng, quân sĩ
tôn Thập đạo tướng quân Lê Hoàn lên ngôi để tổ chức chống giặc đã thể
hiện sự chủ động phòng chống ngoại xâm lúc đó. Tổ chức bộ máy quản lý
nhà nước quân chủ kịp thời điều chỉnh với hệ thống đơn vị hành chính ổn
định từ lộ, châu, phủ đến cơ sở hương, giáp, xã cùng với tổ chức lực lượng
quân đội quốc gia thống nhất được xây dựng, củng cố từ đầu vương triều
Đinh là yếu tố cực kỳ quan trọng nếu không nói là quyết định cho việc tổ
chức phòng vệ đất nước. Sự ổn định vững vàng của hệ thống chính trị và tổ
chức quân đội, trước mắt đảm bảo cho việc huy động quân dân, sức người
sức của vào việc chuẩn bị chống giặc.
