thắng lợi hoàn toàn. Chủ động phòng vệ, chặn giặc, diệt giặc từ xa. Hoa Lư
"phi chiến địa". Chiến tranh là thủ thách lớn nhất, toàn diện nhất đối với
quân dân Đại Cồ Việt. Qua thử thách, không những nền độc lập, tự chủ,
toàn vẹn lãnh thổ được bảo vệ mà đất nước tiếp tục xây dựng, phát triển
trong hơn 20 năm dưới vương triều Tiền Lê.
Bước sang thế kỷ XI, yêu cầu xây dựng trên một quy mô lớn, phục
hưng toàn diện, đòi hỏi phải có một biến chuyển lớn trong tư tưởng dẫn đến
những vận động, thay đổi mạnh mẽ trong hành động của nhà nước quân
chủ. Sứ mệnh lịch sử này đã đặt lên vai vương triều Lý, mở đầu từ Lý Công
Uẩn, tức Lý Thái Tổ.
Khác với những nhà quân sự - vua hồi thế kỷ X, Lý Thái Tổ có một
nguồn gốc bí ẩn, gắn với nhiều huyền thoại. Ông người châu Cổ Pháp, lộ
Bắc Giang, nay là Bắc Ninh, sinh ngày 12 tháng 2 năm Giáp Tuất (tức ngày
8- 3-974). Mẹ ông người họ Phạm, ông được sinh ra ở chùa Tiêu Sơn, làm
con nuôi nhà sư Lý Khánh Văn ở chùa Cổ Pháp (Đình Bảng, Bắc Ninh),
học trò của Thiền sư Vạn Hạnh. Thiền sư Vạn Hạnh từng nhận xét: "Đứa
bé này không phải người thường, sau này lớn lên ắt có thể giải nguy gỡ rối,
làm bậc minh chủ trong thiên hạ"
61
. Ông là người khẳng khái, có chí lớn,
không chăm việc sản nghiệp, chỉ rèn luyện võ nghệ. Xuất thân làm quan
nhà Tiền Lê, thời Lê Trung Tông (Lê Long Việt), đến thời Ngọa Triều (Lê
Long Đĩnh), Lý Công Uẩn làm Tứ sương quân phó chỉ huy sứ thăng lên
đến chức Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ. Nhà Tiền Lê bước vào buổi tàn
mạt, sư Vạn Hạnh khuyên Lý Công Uẩn "khởi nghiệp lớn".
Năm 1009, Ngọa Triều băng hà, Lý Công Uẩn cùng Hữu điện tiền
chỉ huy sứ Nguyễn Đê mỗi người đem 500 quân Tùy Long canh giữ. Nhân
thời cơ thuận lợi, Chi hậu Đào Can Mộc giục Lý Công Uẩn hành động,
đồng thời họp bàn với các triều thần bèn tôn ông lên ngôi thiên tử, mở đầu
vương triều Lý.
Là võ quan nhà Tiền Lê thời Lê Trung Tông (1005), từng cầm quân
Tứ sương, chỉ huy cấm quân, bảo vệ nhà vua và triều đình Hoa Lư, Lý
