"chúng chí thành thành" trước đây được thay thế bằng quan điểm và chính
sách vơ vét, bóc lột và đàn áp nhân dân.
Thậm chí, trong giới tướng lĩnh trước đây có công đóng góp lớn cho
chiến tranh cũng đã có những người thay đổi về quan điểm, coi thường
những người dân thường đã từng đồng cam cộng khổ với mình. Câu nói
của Trần Khánh Dư: "Tướng là chim ưng, dân lính là vịt. Dùng vịt để nuôi
chim ưng thì có gì là lạ" đã nói lên điều đó.
Nếu quan điểm, tư tưởng đầu đời Trần đã đưa lại sự phồn vinh của
xã hội, sức mạnh to lớn về quân sự, quốc phòng, để chiến thắng kẻ xâm
lược lớn mạnh, thì sự thoái hóa nặng nề trong tư tưởng, quan điểm quân sự
của vương triều Trần giai đoạn cuối đã đưa đến sự bần cùng và rối loạn xã
hội và lẽ tất nhiên điều đó đã góp phần đưa đến sự sụp đổ của vương triều
Trần.
_______________
Chú thích:
1. Xem Uông Đại Uyên: Đảo di chí lược, tự phục trại toàn thư, t.3.
2. Xem Ủy ban khoa học xã hội Việt Nam, Viện sử học: Nguyễn
Trãi toàn tập, Sđd, tr.214.
3. Tiền Hán thư, q.28, tr.36.
4. Xem Cao Hùng Trưng: An Nam chí, tài liệu dịch của Viện Lịch
sử quân sự Việt Nam, tr.81.
5,6. Phan Huy Chú: Lịch triều hiến chương loại chí, Sđd, t.IV, tr.35.
7. Đại Việt sử ký toàn thư, Sđd, t.I, tr.151.
8. Phan Huy Chú: Lịch triều hiến chương loại chí, Sđd, t.II, tr.8.
9. Vua Nguyên Hốt Tất Liệt quyết định cho một đạo quân do Toa
Đô chỉ huy tấn công Chiêm Thành trước, nhằm tạo chỗ đứng để hình thành
