được thư của Lê Lợi đề nghị giảng hòa, khuyên Liễu Thăng nên lui binh,
không nên đi sâu vào đất người mà hối không kịp. Liễu Thăng hiếu thắng
càng hung hăng, khinh địch; một mực thúc quân mau tiến lên nên đã bị sa
vào bẫy mai phục của quân ta và bị tiêu diệt ở Chi Lăng. Quân Minh tiến
đến Cần Trạm thì Phó tổng binh Lương Minh vừa lên thay Liễu Thăng
cũng trúng lao chết. Tiếp sau đó, khi quân Minh tiến đến Xương Giang,
Nguyễn Trãi lại gửi thư cho các tướng Thôi Tụ và Hoàng Phúc đề nghị lui
binh. Bức thư này có ý nghĩa như một "tối hậu thư" đối với quân giặc; và
do không rút quân và cũng không đầu hàng nên toàn bộ đạo quân này đã bị
tiêu diệt và bắt làm tù binh. Trận Chi Lăng - Xương Giang là đòn quân sự
mạnh mẽ nhất giáng vào ý chí xâm lược của kẻ thù. Nghe tin đó, đạo quân
của Mộc Thạnh không bị đánh mà tự tan vỡ và đặc biệt quân Minh ở Đông
Quan thì vô cùng khiếp sợ.
Khi viện binh bị tiêu diệt thì việc hạ thành Đông Quan là tất yếu,
chỉ trong ngày một ngày hai. Các tướng sĩ của nghĩa quân nóng lòng lập
công và mong được một phen tiêu diệt giặc cho hả giận. Tuy nhiên, Lê Lợi
và Nguyễn Trãi vẫn kiên trì với đường lối ngoại giao, địch vận, muốn mở
ra con đường sống cho người Minh. Một mặt, Lê Lợi ra lệnh khép chặt
vòng vây ở Đông Quan, gấp rút chuẩn bị mọi vũ khí và phương tiện sẵn
sàng tiến công hạ thành nếu quân địch vẫn ngoan cố, mặt khác, Nguyễn
Trãi vẫn viết thư cho Vương Thông nói rõ tình thế tuyệt vọng của chúng và
một lần nữa chỉ cho Vương Thông con đường duy nhất là đầu hàng, rút
quân về nước.
Như một con thú cùng đường, Vương Thông đã hành động liều lĩnh
điên cuồng, bằng cách tự mình ấn một đạo quân ra phản kích, hòng tìm
đường thoát vây; nhưng đã bị nghĩa quân mai phục đánh tan, Vương Thông
bị ngã ngựa suýt bị bắt. Tuy đã tuyệt vọng, nhưng lấy cớ là chưa có lệnh
của triều đình, Vương Thông vẫn không chịu mở cửa thành đầu hàng nghĩa
quân.
