giành lẫn nhau và chính điều đó gây nên thảm khốc to lớn cho nhân loại
trong cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918).
Do ách áp bức vô cùng tàn bạo của chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa
thực dân nên mâu thuẫn đối kháng giữa các dân tộc thuộc địa với các thế
lực thống trị ngoại bang vô cùng sâu sắc. Giải phóng dân tộc thoát khỏi ách
áp bức thực dân trở thành khát vọng và đã nhen nhóm ở các nước thuộc địa.
Nhiều cuộc khởi nghĩa, nhiều phong trào đấu tranh mang các màu sắc khác
nhau nổ ra ở nhiều nước nhưng đều bị kẻ thù đàn áp tàn khốc. Ở Việt Nam,
phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp diễn ra sôi nổi, nhưng cuối cùng
cũng bị quân thù đàn áp đẫm máu. Đau xót trước cảnh thống khổ của nhân
dân, lại sớm có chí hướng "đuổi thực dân Pháp, giải phóng đồng bào"
68
,
ngày 5-6-1911, Nguyễn Sinh Cung (tên của Nguyễn Ái Quốc khi đó) lấy
tên là Văn Ba rời Tổ quốc sang các nước phương Tây tìm đường cứu nước.
Lúc đầu, Người đến nước Pháp và nhiều nước khác, sau đó sang Mỹ (1912-
1913), rồi tới Anh (1913-1917). Tại thủ đô nước Anh, Người đã có những
hoạt động chính trị đầu tiên. Tháng 12-1917, Người rời Luân Đôn trở lại
Pari để có điều kiện hoạt động trong phong trào Việt kiều và phong trào
công nhân Pháp.
Trong nhiều năm, Người đã có mặt ở nhiều nước, tiếp xúc với nhiều
lớp người thuộc nhiều dân tộc khác nhau. Đến các nước tư bản phát triển ở
châu Âu và Bắc Mỹ, Người tận mắt nhìn thấy cảnh giai cấp công nhân và
quần chúng lao động bị áp bức, bị đối xử vô cùng thậm tệ. Khi tới các nước
thuộc địa và phụ thuộc ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh, Người lại tận mắt
chứng kiến những tội ác không thể tưởng tượng được của chủ nghĩa đế
quốc, chủ nghĩa thực dân. Đồng thời, Người cũng thấy rõ ý chí quật cường,
bất khuất của các dân tộc bị áp bức, tinh thần đấu tranh kiên cường của giai
cấp công nhân và những người lao động cùng khổ ở khắp mọi nơi. Qua
thực tiễn đó, Người rút ra kết luận quan trọng: "dù màu da có khác nhau,
trên đời này chỉ có hai giống người: giống người bóc lột và giống người bị
bóc lột. Mà cũng chỉ có một mối tình hữu ái là thật mà thôi: tình hữu ái vô
