Cộng sản nhận thức lại, hiểu đúng tinh thần của V.I.Lênin về tầm quan
trọng của cách mạng thuộc địa. Mở đầu bài phát biểu tại phiên họp thứ 8,
Người nói: “Tôi đến đây để không ngừng lưu ý Quốc tế Cộng sản đến một
sự thật là: Thuộc địa vẫn đang tồn tại, và vạch ra để Quốc tế Cộng sản thấy
rằng: Cách mạng, ngoài vấn đề tương lai của các thuộc địa còn có cả nguy
cơ của các thuộc địa"
87
. Đây là một luận điểm quan trọng mà Nguyễn Ái
Quốc khái quát trình bày tại đại hội, sau khi đã viết hàng loạt bài báo về
vấn đề này. Người khẳng định rằng: Cách mạng thuộc địa có một lực lượng
quần chúng khổng lồ, và sẽ là vô địch khi họ được thức tỉnh, được tổ chức.
Với lực lượng đó, họ có khả năng tự giải phóng mình và giúp đỡ cách mạng
phương Tây trong công cuộc giải phóng hoàn toàn. Về nguy cơ thuộc địa là
một vấn đề mới mẻ với nhiều nhà cách mạng phương Tây, ngay trong bản
tham luận, Người đã viết: "Các đồng chí thứ lỗi về sự mạnh bạo của tôi,
nhưng tôi không thể không nói với các đồng chí rằng, sau khi nghe những
lời phát biểu của các đồng chí ở chính quốc, tôi có cảm tưởng là các đồng
chí ấy muốn đánh chết rắn đằng đuôi. Tất cả các đồng chí đều biết rằng,
hiện nay nọc độc và sức sống của con rắn độc tư bản chủ nghĩa đang tập
trung ở thuộc địa hơn là ở chính quốc... Các thuộc địa trở thành nền tảng
của lực lượng phản cách mạng. Thế mà các đồng chí khi nói về cách mạng,
các đồng chí lại khinh thường thuộc địa"
88
. Tiếp đó, Người nêu lên một
chân lý đơn giản là muốn đập vỡ một quả trứng hay một hòn đá, thì phải
tìm kiếm một công cụ mà sức bền của nó tương xứng với sự vững chắc của
đối tượng định đập tan. Cuối cùng, Người lưu ý: khi "bàn về khả năng và
các biện pháp thực hiện cách mạng, đề ra kế hoạch của cuộc chiến đấu sắp
tới, các đồng chí Anh và Pháp cũng như các đồng chí ở các đảng khác hoàn
toàn bỏ qua luận điểm cực kỳ quan trọng có tính chiến lược này. Chính vì
thế, tôi hết sức kêu gọi các đồng chí: Hãy chú ý!"
89
.
Tiếp tục chủ đề về vai trò của cách mạng thuộc địa, trong bài phát
biểu tại phiên họp thứ 22, Nguyễn Ái Quốc đã làm một bản thống kê về
thuộc địa, bao gồm diện tích và dân số của 9 chính quốc so sánh với diện
tích và dân số của các nước thuộc địa. Bản thống kê cho thấy: toàn bộ lãnh
