3. Xây dựng chính quyền trong kháng chiến
Xây dựng và củng cố nhà nước dân chủ nhân dân, chính quyền các
cấp của dân, do dân và vì dân là một trong những nội dung cơ bản của tư
tưởng vừa kháng chiến, vừa kiến quốc, vừa chiến đấu, vừa xây dựng chế độ
mới. Trên cơ sở xác định chính quyền là vấn đề cơ bản nhất, cấp bách nhất,
ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Chính phủ lâm thời nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã được thành lập để điều hành những hoạt
động của đất nước. Khi thực dân Pháp châm ngòi chiến tranh ở Nam Bộ, tư
tưởng vừa kháng chiến vừa kiến quốc; vừa chiến đấu vừa xây dựng chế độ
mới được thể hiện qua những nhiệm vụ cấp bách mà Đảng và Chủ tịch Hồ
Chí Minh xác định, đó là kiên quyết kháng chiến chống thực dân Pháp gây
hấn ở Nam Bộ; khẩn trương chống giặc đói, giặc dốt, tích cực phân hoá, cô
lập kẻ thù; xoá bỏ tàn tích của chế độ cũ, tạo dựng cơ sở ban đầu của chế
độ mới, từng bước ổn định đời sống nhân dân ở miền Bắc... Để có thể tiến
hành kháng chiến, kiến quốc thành công, chính quyền cách mạng cần phải
tạo được thế hợp pháp, hợp hiến thông qua một cuộc tổng tuyển cử tự do
trong cả nước. Bốn tháng sau ngày đất nước tuyên bố độc lập, Quốc hội
đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã được bầu ra bằng một
cuộc Tổng tuyển cử tự do. Sau khi được thành lập, Quốc hội đã nhanh
chóng lập ra Chính phủ liên hiệp kháng chiến, rồi Chính phủ kháng chiến,
thông qua Hiến pháp của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, tiếp đó cuộc
bầu cử chính quyền nhân dân các cấp cũng được triển khai rộng khắp tại
các địa phương.
Nhờ thấu triệt được tính chất cấp bách và quan trọng của việc xây
dựng chính quyền, Việt Nam đã nhanh chóng tạo ra được một cơ sở pháp lý
vững chắc cho cuộc đấu tranh chính trị, quân sự, ngoại giao; tranh thủ được
